ΝΕΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ

Άνθρωποι παγιδευμένοι σε μια κοινωνία ανεξέλεγκτης βίας

Του Νίνου Φένεκ Μικελίδη

**** Dogman

Ιταλία, 2018. Σκηνοθεσία: Ματέο Γκαρόνε. Σενάριο: Ούγκο Τσίτι, Ματέο Γκαρόνε, Μάσιμο Γκαουντιόζο. Ηθοποιοί: Μαρτσέλο Φόντε, Εντουάρντο Πέσε, Νούντζια Σκιάνο. 103´

Στην πρώτη σκηνή του «Dogman» του Γκαρόνε («Γκομόρα») βλέπουμε τον Μαρτσέλο, έναν ήρεμο, γλυκό άνθρωπο (στοιχεία που τονίζει με τη δοσμένη με ευαισθησία ερμηνεία του ο Μαρτσέλο Φόντε και για την οποια δίκαια απόσπασε το βραβείο ερμηνείας στο φεστιβάλ των Κανών), ο οποίος φροντίζει τα σκυλιά σε μια μικρή παραλιακή πόλη, να πλένει ένα, όπως φαίνεται άγριο σκύλο, με τεράστια δόντια έτοιμα να τον κατασπαράξουν. Μια αρκετά φρικιαστική σκηνή, που όμως θα διαψεύσουν οι σκηνές που ακολουθούν, με τον ίδιο σκύλο να δέχεται με ικανοποίηση τον αέρα που του στεγνώνει το βρεμένο του σώμα, σε αντίθεση με τον άνθρωπο και την ωμή, αδικαιλόγητη, συχνά, βία, που παρακολουθούμε να αναπτύσσεται και να αυξάνεται σταδιακά στην υπόλοιπη ταινία.

Εκεί που ο χωρισμένος από τη γυναίκα του Μαρτσέλο προσπαθεί να ζήσει μια ήρεμη ζωή ανάμεσα στην καθημερινή δουλειά του (μαζί και ένα πάρεργο, με το οποίο προμηθεύει «σκόνη» σε γνωστούς «πελάτες») και τη φροντίδα της μικρής του κόρης που τον επισκέπτεται τακτικά, ξαφνικά εμφανίζεται ο Σιμόνε, ένας ιδιαίτερα βίαιος άνθρωπος, πρώην πυγμάχος και νυν τζάνκης, που μόλις έχει αποφυλακιστεί και που ξυλοκοπεί και τραυματίζει με το παραμικρό τον καθένα, ο οποίος του ζητά να τον προμηθεύσει με τη «δόση» του.

Η ανεξέλεγκτη βία και γενικά η τρομοκρατία που προκαλεί ο Σιμόνε όχι μόνο στον Μαρτσέλο αλλά και σε ολόκληρη την πόλη, αναγκάζουν κάποια στιγμή τον Μαρτσέλο να δεχτεί να τον βοηθήσει σε μια κλοπή που σχεδιάζει, με αποτέλεσμα ο Μαρτσέλο να καταλήξει στη φυλακή για να μην προδώσει τον Σιμόνε, γεγονός που θα τον φέρει σε σύγκρουση με τους άλλους ανθρώπους της περιοχής, οι οποίοι προσπαθούσαν να βρουν τρόπο να «ξεφορτωθούν» τον Σιμόνε, θεωρώντας την πράξη του Σιμόνε προδοσία.

Ο Σιμόνε όμως δεν δείχνει να αντιλαμβάνεται τη θυσία του Μαρτσέλο και εξακολουθεί να τον αντιμετωπίζει με τον ίδιο βίαιο, απάνθρωπο τρόπο ακόμη και μετά την αποφυλάκισή του. Ο Μαρτσέλο, όμως, που, έχοντας αποφυλακιστεί, δείχνει να έχει χάσει τη αθωότητά του, ετοιμάζει το δικό του, φριχτό τρόπο, για να εκδικηθεί τον Σιμόνε.

Ο ίδιος ο Γκαρόνε μίλησε για μια ταινία «με εξτρεμιστική ιστορία, που μας θέτει μπροστά σε ένα πρόβλημα που αφορά όλους μας: τις συνέπειες των επιλογών που κάνουμε καθημερινά για να επιβιώσουμε, τα ‘ναι’ που λέμε και που μας οδηγούν εκεί που δεν μπορούμε πια να πούμε ‘όχι’, από το χάσμα ανάμεσα σ’ αυτό που είμαστε και σ’ εκείνο που νομίζουμε πως είμαστε… από αυτή τη ματιά, πιστεύω πως η ταινία μου είναι παγκόσμια, είναι ‘ηθική’ και όχι ‘ηθικοπλαστική’».

Πέρα όμως από τις όποιες ηθικές αξίες της, η ταινία του, δοσμένη με ένα έντονο ρεαλισμό, που θυμίζει τις ταινίες σκηνοθετών όπως ο Έτορε Σκόλα και ο Μάριο Μοντισέλι (ιδιαίτερα τον Ανθρωπάκο» του), είναι και μια συγκλονιστική, δυνατή αλληγορία πάνω στην τυφλή βία, τόσο εκείνη του παρελθόντος (οι Ιταλοί κριτικοί είχαν ήδη σημειώσει από τις Κάνες πως ο Εντοάρντο Πέσε που ερμηνεύει τον Σιμόνε μοιάζει με μια λουμπενπρολεταριανή μορφή του Μουσολίνι) όσο κι αυτή του παρόντος (βλέπε την άνοδο της Λίγκα του Βορρά και γενικά της Ακροδεξιάς στην Ιταλία και όχι μόνο).

*** 1/2 – Ανάσα ελευθερίας

Andio eolilega/And Breathe Normally. Ισλανδία, 2018. Σκηνοθεσία-σενάριο: Ίζολντ Ουγκαντότι. Ηθοποιοί: Κριστίν Μπόρα Χαρασντόντιρ, Μπαπεντίντα Σάτιο. 95´

Δυο γυναίκες προσπαθούν να ξαναπάρουν τη ζωή τους στα χέρια τους με φόντο το εντυπωσιακό ισλανδικό τοπίο στην όμορφη αυτή, συγκινητική πρώτη ταινία της Ίζολντ Ουγκαντότι (βραβείο FIPRESCI στο φεστιβάλ του Γκότεμποργκ και βραβείο σκηνοθεσίας στο φεστιβάλ του Σάντανς).

Δυο γυναίκες από διαφορετικό κοινωνικό υπόβαθρο (η μια, μοναχική, φτωχή, με πολλά χρέη μητέρα, η άλλη, μια παράνομη μετανάστρια από τη Γουινέα-Μπισάου, που παρουσιάζεται ως Γαλλίδα για να ταξιδέψει στο Τορόντο), που ενώνουν τις προσπάθειες τους για να ξεπεράσουν τη γραφειοκρατία και τα διαφορα εμπόδια του συστήματος, με την Ουγκαντότι να χρησιμοποιεί ένα καθαρά ρεαλιστικό στιλ, συγγενικό με εκείνο του Κεν Λόουτς, για να αφηγηθεί τη δύσκολη, επιμονή πορεία τους και να αναπτύξει με λεπτομέρεια τους χαρακτήρες τους, με τις δυο πρωταγωνίστριές της να μας προσφέρουν δυο νατουραλιστικές, εξαιρετικές ερμηνείες.

*** Χήρες

Widows. ΗΠΑ, 2018. Σκηνοθεσία: Στιβ ΜακΚουίν. Σενάριο: Τζίλιαν Φλιν, Στιβ ΜακΚουίν. Ηθοποιοί: Βαϊόλα Ντέιβις, Μισέλ Ροντρίγκεζ, Ελίζαμπεθ Ντεμπίτσκι, Σίνθια Έριβο, Λίαμ Νίσον, Κόλιν Φαρέλ, Ρόμπερτ Ντιβάλ. 129´

Σε μια δραματική περιπέτεια στρέφεται ο γνωστός μας από το «12 χρόνια σκλάβος», Αμερικανός σκηνοθέτης Στιβ ΜακΚουίν, για να αφηγηθεί τις περιπέτειες τεσσάρων γυναικών, που, όταν οι εγκληματίες σύζυγοί τους σκοτώνονται, αποφασίζουν να δράσουν ομαδικά για να βρουν τρόπο να ξεπληρώσουν τα χρέη που τους άφησαν οι νεκροί σύζυγοι.

Πρόκειται βασικά για μια περιπέτεια ληστείας (heist movie, όπως την ονομάζουν οι Αμερικανοί), που κερδίσει χάρη στον τρόπο με τον οποίο το χειρίζονται ο ΜακΚουίν και η γνωστή μας από το Gone Girl συν-σεναριογράφος του, Τζίλιαν Φλιν: ωραία σκιτσαρισμένοι οι χαρακτηρες των αποφασισμένων γυναικών (με ωραίες ερμηνείες), από τη μια, και εικαστικά συναρπαστικά πλάνα, από την άλλη. Δυστυχώς όμως, η προσπάθεια του ΜακΚουίν να δώσει και κοινωνικοπολιτική εικόνα του σύγχρονου Σικάγου, οπου εκτυλίσσεται η ταινία ( με τη διαφθορά, τα πολιτικά παρασκήνια, την αστυνομική βία, κλπ.) παραμένει πολύ επιφανειακή.