Ας γνωρίσουμε τρεις μητέρες από την Αφρική.
Αυτή είναι η Asseta, που αρνείται να υποβάλει την κόρη της σε κλειτοριδεκτομή.
Στην αγροτική περιοχή της Μπουρκίνα Φάσο της Δυτικής Αφρικής, όπου κατοικεί η Asseta, ο ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάγων κάποτε θεωρούνταν γιορτή για το σύνολο της κοινότητας. Όταν η Asseta ήταν επτά ετών, αναγκάστηκε να υποβληθεί σε κλειτοριδεκτομή κατά τη διάρκεια μιας δημόσιας τελετής. «10 ή 15 από τις φίλες μου «κόπηκαν» την ίδια στιγμή με μένα -κανείς δεν σκέφτηκε ότι κάτι δεν πήγαινε καλά με αυτό», θυμάται.
Η ιστορία της είναι απολύτως συνηθισμένη: το 75% των γυναικών στην Μπουρκίνα Φάσο βιώνουν αυτή την εμπειρία. Υπ’ αυτές τις συνθήκες, είναι δύσκολο να αντισταθεί κανείς στη ζημιά που επιφέρει μια τόσο βαθιά ριζωμένη κοινωνική νόρμα, παρά τις φυσικές και ψυχολογικές συνέπειές της στα νεαρά κορίτσια. Στις περιοχές όπου εφαρμόζεται ευρέως αυτή η πρακτική θεωρείται απαραίτητη προετοιμασία για το γάμο και τη μητρότητα.
Ωστόσο, αφού βρέθηκε σε ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα σχετικά με τις επιπτώσεις του ακρωτηριασμού, η Asseta αποφάσισε πως θα ήταν η τελευταία γυναίκα στην οικογένειά της που θα «κοβόταν». Επέλεξε να αψηφήσει την παράδοση και να προστατεύσει την κόρη της Awa, η οποία ήδη είχε γίνει μάρτυρας παρόμοιας τελετής μιας φίλης της.
«Όταν είδα τι συνέβη στη φίλη μου τρόμαξα», λέει το κορίτσι. «Δε θέλω να «κοπώ» και είμαι τόσο χαρούμενη που οι γονείς μου δεν θα με υποβάλουν σε αυτό».
Η Asseta δεν περιορίστηκε στην οικογένειά της. Μίλησε με την τοπική κοινότητα, εργάστηκε για να πείσει άλλους γονείς να ακολουθήσουν το παράδειγμά της και, χάρη στην αποφασιστικότητά της, ο κόσμος άρχισε να μιλά πιο ανοικτά για το ζήτημα. Από τότε, η κοινότητα έχει εγκαταλείψει την πρακτική.
Αυτή είναι η Jacqueline, που επιβίωσε από ένα βιασμό και αγωνίζεται κατά της βίας βάσει του φύλου
Μετά την έντονη διαμάχη των εκλογών του 2007 στην Κένυα, η χώρα έγινε μάρτυρας ενός καταστροφικού κύματος βίας μεταξύ των κοινοτήτων που άφησε 1.000 νεκρούς. Μέσα σε αυτό το χάος, τουλάχιστον 900 γυναίκες και κορίτσια έπεσαν θύματα σεξουαλικής βίας.
Η Jacqueline ήταν ανάμεσά τους. Ισχυριζόμενος πως αναζητούσε καταφύγιο από την αναταραχή, ένας φίλος του γείτονά της μπήκε με το ζόρι στο σπίτι της. Η μητέρα περιγράφει την τραυματική εμπειρία σε συνέντευξη που παραχώρησε στο Πανεπιστήμιο της Τζόρτζταουν, εξηγώντας πώς βιάστηκε από έναν άνδρα ενώ τα παιδιά της βρίσκονταν στο διπλανό δωμάτιο.
Αφού ανακάλυψε πως ήταν έγκυος, η Jacqueline αισθάνθηκε πως δεν είχε άλλη επιλογή από την άμβλωση, αν και η διαδικασία είναι παράνομη στην Κένυα. Ωστόσο, επιπλοκές την ανάγκασαν να κρατήσει το παιδί, την κόρη της Princess (Πριγκίπισσα), που είναι σήμερα επτά ετών.
Το να μεγαλώνεις ένα παιδί που συνέλαβες κατά τη διάρκεια ενός βιασμού είναι πρόκληση. Αυτό ώθησε τη Jacqueline να έρθει σε επαφή με άλλες γυναίκες που είχαν βιώσει παρόμοιες εμπειρίες. Μιλώντας για καιρό μαζί τους, συνειδητοποίησε πως πολλές από αυτές μεταδίδουν το τραύμα τους στα παιδιά χωρίς καν να το αντιλαμβάνονται.
«Δεν ήθελα να κακοποιώ (ψυχολογικά) το παιδί μου», τόνισε. Η νέα της γνώση και η θέλησή της την οδήγησαν να δημιουργήσει ένα χώρο όπου οι γυναίκες μπορούν να μιλούν ανοικτά για τους αγώνες και τις εμπειρίες τους. Έτσι γεννήθηκε η «Grace Agenda», ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός συμβουλευτικής για γυναίκες και παιδιά που ζουν στη σκιά της σεξουαλικής βίας.
Η Grace Agenda έχει συχνά βρεθεί και στο κέντρο της πολιτικής σκηνής, με αγώνες που σχετίζονται με ευρύτερα δικαιώματα των γυναικών.
Αυτή είναι η Immaculate, που σώζει παιδιά, έστω και ένα τη φορά
Δασκάλα σε δημοτικό σχολείο της Ουγκάντα, η Immaculate θυμάται τους μαθητές της να αρρωσταίνουν από μαλάρια δέκα δέκα. Ήξερε ότι κάτι έπρεπε να γίνει για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα από τη ρίζα του.
Η αδερφή της είχε πεθάνει από την ασθένεια σε ηλικία μόλις έξι ετών, τα ίδια τα παιδιά της συχνά έρχονταν σε επαφή με τη νόσο. Όχι μόνο ήταν τρομακτικό για την μητέρα πέντε παιδιών, αλλά επιπλέον την εξόντωνε οικονομικά.
Αποφάσισε να αναλάβει δράση. Εκπαιδεύτηκε από το Malaria Consortium, ένα πρότζεκτ που χρηματοδοτεί το Sport Relief, και άρχισε σιγά σιγά να διακρίνει τις πρώτες ενδείξεις της θανατηφόρας ασθένειας και να παρέχει θεραπεία σε απλές περιπτώσεις.
Οι γνώσεις της αποδείχθηκαν χρήσιμες όταν νόσησε ο μικρός Muzafulu, τριών ετών και γιος της γειτόνισσάς της, της οποίας το άλλο μωρό-κοριτσάκι είχε πεθάνει από μαλάρια μόλις λίγες μέρες νωρίτερα. Το μωρό, έξι μηνών, είχε δεχθεί θεραπεία μόνο μέσω βοτάνων. Αλλά η διαφορετική εκπαίδευση της Immaculate κατάφερε να σώσει το άλλο παιδί της φίλης της.
Τώρα η Immaculate μάς λέει πως τα περιστατικά έχουν πέσει στο μισό και παρακάτω, ιδιαίτερα τα τελευταία πέντε χρόνια κατά τα οποία εθελοντές όπως εκείνη αρχίζουν να μιλούν και να δρουν για την αντιμετώπιση της αρρώστιας, προσφέροντας σε περισσότερα παιδιά την ευκαιρία για ένα υγιέστερο και πιο ευτυχισμένο μέλλον.
Ευτυχώς, αυτές οι γυναίκες, αυτές οι μητέρες, δεν κάνουν τη διαφορά. Όχι γιατί το έργο και η προσφορά τους είναι ασήμαντα. Αλλά επειδή μέσα στο αφρικανικό χάος των κλειτοριδεκτομών, των βιασμών και των θανάσιμων ασθενειών, οι ηρωίδες αυξάνονται και πληθύνονται και σε λίγο θα είναι δεκάδες, εκατοντάδες, χιλιάδες…
