Ο σκιτσογράφος, αειθαλής καλλιτέχνης, χωρίς να τον βαραίνει η ηλικία του, Κώστας Μητρόπουλος εξακολουθεί να σχολιάζει την επικαιρότητα, χωρίς μία ρυτίδα να έχει εγγραφεί στην καλλιτεχνία του. Γεννημένος το 1926 είναι ένας νέος σκιτσογράφος, και παρ’ ότι έρχεται να τον συναντήσει ένας αιώνας ζωής, τον αντιμετωπίζει κατάματα, χωρίς να υποχωρεί μπροστά του και χωρίς να τον φοβάται.

Πάνω από εξήντα χρόνια διαπαιδαγωγεί το κοινό των εφημερίδων και των περιοδικών, αυτός ο ηθογράφος και παιδαγωγός της πολιτικής ζωής. Το σκίτσο του και η λεζάντα που το συνοδεύει δεν εξέπεσαν ποτέ στην χλεύη και στον σαρκασμό. Κρατήθηκε στο ύψος των περιστάσεων ως ηθικός ξενιστής, απούσας της ηθικολογίας, γιατί η τέχνη του ήταν ο θάνατος των πολιτικών αποφάσεων και η ζωογόνηση, η αναπνοή του ανήμπορου πολίτη. Γιατί έχει συνειδητοποιήσει ότι στη χώρα μας αλλάζουν μόνο τα πρόσωπα, οι πρωταγωνιστές του, ενώ η Ιστορία επαναλαμβάνεται.

Ένα χαμόγελο για την ματαιότητα των πραγμάτων

Σε μία Ελλάδα, η οποία επιβιώνει ακόμη με πελατειακές σχέσεις, αυτός έδειξε αυτή την σχέση όχι με το δάχτυλο στο μάτι του αναγνώστη, αλλά αφήνοντας να του ξεφύγει πάντα ένα χαμόγελο για την ματαιότητα των πραγμάτων, άνευ πίκρας στα χείλη του κατάμαυρης. Το μόνο μαύρο που του αναλογεί είναι το παίδεμα με τα μολύβια του, που όταν σκιτσάρουν έρχονται κόντρα με το λευκό πλαίσιο, που όλα τα εξαφανίζει στο φως της αισιοδοξίας.

Η αισιοδοξία αυτού του «ανώριμου» της σκιτσογραφίας έχει τις ρίζες της στην στωική αντιμετώπιση της ζωής, μιας ζωής συντεταγμένης στις επιταγές ενός βίου που έχει εκπαιδευτεί να κλείνει τους οφθαλμούς μπροστά στο πρόβλημα, αρκεί να υπηρετεί την προσωπική κατίσχυσή του.

Τα ανθρωπάκια του Κώστα Μητρόπουλου, θα ήθελαν να αισθάνονται θύματα, όμως καταλαβαίνουν ότι πρέπει να ακολουθήσουν την λύση στην επιβιωτική αναδίπλωσή τους στην καθημερινότητα, μήπως και σώσουν εαυτούς σε συμβιβαστικές αποφάνσεις. Κι όμως το σχόλιο του δεν τους καταβυθίζει στην ειρωνεία, καθιστώντας αδρανή τα κωμικοτραγικά χαρακτηριστικά τους, δεν τους αποστρέφεται, δεν τους κατηγορεί, δεν τους επιμηκύνει τα χαρακτηριστικά μέχρι τα όρια της καρικατούρας.

Δεν εκπίπτει στην ευκολία της καταγγελίας

Καθημερινά βρίσκεται σε εγρήγορση, χωρίς, όμως, να εκπίπτει στην ευκολία της καταγγελίας. Γιατί απλά, απλούστατα, οι άνθρωποι είναι άνθρωποι, και αδύναμοι πολύ αδύναμοι. Το γνωρίζει αυτό, γι’ αυτό δεν τους βάζει απέναντι, δεν τους εχθρεύεται, δεν τους σκοτώνει για τις απρέπειες και τις ασυνέπειές τους. Οι συμπεριφορές, παρά την έλευση και την επικράτηση της τεχνολογίας, δεν άλλαξαν στα βασικά δομικά τους χαρακτηριστικά. Ο καιρός έξω από το δωμάτιο φέρνει τις εποχές και μέσα σ’ αυτή την σκοτεινή σπηλιά δύο ανυπόμονα μάτια φωτίζονται από την οθόνη του υπολογιστή.

Ο Κώστας Μητρόπουλος αποστέλλει πλέον τα σκίτσα του με το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, όμως το μηχάνημα που χρησιμοποιεί λούζεται από το ελληνικό φως, γι’ αυτό εξαφανίζεται στην σκιά της δημιουργίας. Μέσα από αυτή την σκιά που ρίχνει το φως από τα ανθρωπάκια του, δημιουργούν έναν απροπαράσκευο βίο για τα δύσκολα κι όταν έρθουν τα εύκολα ανέτοιμος πάλι να τα δεχθεί. Αυτή την διχοστασία του Έλληνα, ο Κώστας Μητρόπουλος, αυτή την αέναη ρωγμή, αυτό το αδιαπέραστο πέρασμα, αυτή την ακινησία της ψυχής, αυτή την νωθρότητα του σώματος δεν την εδόξασε. Τους έστειλε από απ’ εκεί που ήρθαν, γιατί γνωρίζει ότι κατά την επιστροφή τους θα του ζητήσουν και τα ρέστα.

The post Κώστας Μητρόπουλος: Ο ηθογράφος παιδαγωγός του σκίτσου appeared first on Enetpress.

Γράφει ο Νεκτάριος Φανουργιάκης

O Δημήτρης Δημαρέλος κατάγεται από τον Bόλο και μένει Θεσσαλονίκη και είναι σκιτσογράφος της εκπομπής PRESSing της ΕΡΤ-3. Σκίτσα του επίσης μπορείς να δεις στο καινούργιο του βιβλίο με τίτλο «Θα σκίσω το εκλογικό μου δικαίωμα», αλλά και καθημερινά στη σελίδα του στο facebook. Το Enetpress.gr μίλησε μαζί του.

– Πότε ήταν η πρώτη σου επαφή με το σκίτσο και πώς αποφάσισες να ασχοληθείς επαγγελματικά;

«Υπάρχουν σκίτσα μου από όταν ήμουν τριών ετών. Δεν υπάρχει περίοδος στη ζωή μου που να με θυμάμαι να μη σκιτσάρω ―όταν δεν είχα τίποτα καλύτερο να κάνω (π.χ. ώρα μαθήματος), έβγαζα το μολύβι και γέμιζα σελίδες ατελείωτες.

Την απόφαση να αφιερωθώ σε επαγγελματικό επίπεδο με το σκίτσο την πήρα στα δεκαέξι μου, ύστερα από την αφοπλιστική ερώτηση μιας φίλης μου, “έχεις σκεφτεί να βγάλεις λεφτά από αυτό;”. Σήμερα μου φαίνεται ως κάτι δεδομένο και αυτονόητο, τότε όμως που μου ήρθε εκείνη η σκέψη το ένιωθα ως κάτι απροσδόκητο και αδιανόητο, μιας και ούτε από το σχολικό μου περιβάλλον ούτε από το οικογενειακό μού είχαν υποδείξει ποτέ αυτόν το δρόμο, παρότι η κλίση μου ήταν κάτι παραπάνω από εμφανής.
Ευτυχώς οι γονείς μου στήριξαν το εγχείρημά μου και με βοήθησαν να σπουδάσω αυτό το αντικείμενο και να το καλλιεργήσω ακόμη περισσότερο. Η λέξη “επαγγελματίας”, πάντως, ποτέ δεν μου κάθισε καλά. Εγώ απλώς κάνω αυτό που αγαπώ».

– Στην σελίδα σoυ στο facebook ανεβάζεις καθημερινά σκίτσα. Πόση ώρα χρειάζεται για να σχεδιάσεις ένα σκίτσο;

«Αυτή είναι μία εξαιρετική ερώτηση, και η απάντηση δεν είναι απλή. Ένα σκίτσο για να το αποτυπώσω στο χαρτί, με λεζάντες, χρώματα και τα λοιπά, μπορεί να μου πάρει από πέντε λεπτά μέχρι μία ώρα ―εξαρτάται το σκίτσο. Η διαδικασία της έμπνευσης, όμως, είναι μία εντελώς διαφορετική ιστορία.

Μπορεί να βαράω το κεφάλι μου πέντε ώρες, διαβάζοντας πρωτοσέλιδα και βλέποντας τα νέα στο Διαδίκτυο και να μη μου έρθει τίποτα, ή να βγω μία βόλτα, να δω κάτι στο δρόμο, και να μου ‘ρθει μία ατάκα στο δευτερόλεπτο. Σίγουρα δεν μπορείς να έχεις έμπνευση όποτε θέλεις, και όμως, είναι το πιο σημαντικό συστατικό, επειδή όλη η ουσία του σκίτσου βρίσκεται στο μήνυμα (π.χ. ατάκα) και τον τρόπο αποτύπωσής του (σχέδιο), τα οποία μαζί συντελούν αυτό που αποκαλούμε “ιδέα” ή “έμπνευση”.

Αυτό πάντως που έχω καταλάβει, είναι πως πρέπει να καλλιεργείς τη σκέψη σου και τη συνείδησή σου, ώστε να αποτελούν γόνιμο έδαφος για την ανάπτυξη ιδεών. Την έμπνευση δεν μπορείς να τη γραπώσεις με το έτσι θέλω ―μπορείς, ωστόσο, να είσαι δεκτικός και ανοιχτός προς αυτή. Τότε οι επισκέψεις της είναι πολύ πιο συχνές και ουσιαστικές.

Πώς το καταφέρνεις αυτό; Θα χρειάζονταν σελίδες για να το περιγράψει κανείς. Επιστρέφοντας στην ερώτηση, ωστόσο, θεωρώ πως αφιερώνω όλες τις ώρες που είμαι ξύπνιος στην τέχνη μου, παρότι δεν σκιτσάρω όλη την ώρα».

– Καθημερινά σχεδιάζεις σκίτσα πολιτικού περιεχομένου. Έχεις δεχτεί ποτέ παράπονα από πρόσωπα ή κόμματα και πώς αντέδρασες;

«Φυσικά και έχω δεχτεί παράπονα και άσχημες κριτικές για τη δουλειά μου, όπως και θετικά σχόλια ―κάθε δημιουργός δέχεται και τα δύο. Ευτυχώς δεν δέχομαι κριτική για τις πολιτικές μου βλέψεις, ίσως επειδή από τα σκίτσα μου φαίνεται πως είμαι αποστασιοποιημένος και ότι δεν με ενδιαφέρει να πάρω τη θέση κανενός. Έχω δεχτεί παράπονα για το χιούμορ μου, για βρισιές που συχνά έχω χρησιμοποιήσει, για το σχεδιασμό χαρακτήρων, για ό,τι μπορείτε να φανταστείτε. Χαίρομαι ωστόσο όταν η κριτική είναι εποικοδομητική και καλοπροαίρετη, ώστε να αποτελέσει αφετηρία συζήτησης (πολύ σπάνιο πράγμα).

Εν τέλει, είμαι ανοιχτός στα “καλά” και τα “κακά” λόγια, τα φιλτράρω και προχωράω. Εξίσου σημαντική άλλωστε είναι η προσωπική μου άποψη πάνω σε αυτό που κάνω».

– Με αφορμή τα σκίτσα του Αρκά, πολύς λόγος γίνεται αν ο σκιτσογράφος πρέπει να δείχνει τις πολιτικές του πεποιθήσεις στα σκίτσα ή να κρατά πιο ουδέτερη στάση στις πολιτικές εξελίξεις. Εσύ τι γνώμη έχεις;

«Ο καθένας, φυσικά, είναι ελεύθερος να κάνει ό,τι θέλει με την τέχνη ή το επάγγελμά του ―όλοι κάνουμε αυτό που θεωρούμε ορθότερο, και ύστερα εισπράττουμε τα αποτελέσματα (τα οποία βέβαια δεν είναι πάντα απολύτως λογικές ακολουθίες των πράξεών μας).

Εγώ προσωπικά κρατώ ουδέτερη στάση όσον αφορά την πολιτική, καθώς σκιτσάρω. Σατιρίζω τους πάντες και τα πάντα ―με εξαίρεση μερικές κοινωνικές, πολιτικές ή θρησκευτικές ομάδες, που η αιχμηρή κριτική προκαλεί πολύ περισσότερη βία, από ό,τι υγιή προβληματισμό. Ένα τραγικό παράδειγμα ήταν φυσικά μερικοί συνάδελφοι του Charlie Hebdo.

Ξέρετε, θα μπορούσα να κάνω κυριολεκτικά χίλια σκίτσα που να αναδεικνύουν τη φύση κάθε φανατικής ομάδας ανθρώπων (πολιτικής, αθλητικής ή θρησκευτικής προελεύσεως). Πώς θα αντιδράσει όμως ένας τζιχαντιστής αν πάω με ένα σκίτσο του Αλλάχ μπροστά του; Ή, τι παραπάνω θα καταλάβει ένας άνθρωπος στη δυτική κοινωνία με μία ανάλογη δημιουργία ―δεν ξέρει πολύ καλά για τι πρόκειται; Θα του πω τίποτα καινούργιο;

Για εμένα η γελοιογραφία έχει νόημα όταν χώνεται σε αυτή την πολύ ιδιαίτερη χαραμάδα ανάμεσα στον απόλυτο φανατισμό και την κυνική αδιαφορία. Αν βρεθείς πολύ κοντά στο πρώτο άκρο, θα προκαλέσεις έκρηξη βίας, ενώ αν σατιρίσεις κάτι που δεν έχει αξία για κανέναν, το σκίτσο σου δεν έχει λόγο ύπαρξης.

Ενώ, όταν πετύχεις την κατάλληλη ισορροπία, το σκίτσο προβληματίζει αυτούς που γίνεται να προβληματιστούν, ενώ δεν ρίχνει και άλλο λάδι στη φωτιά. Η ανθρώπινη ιδεολογία είναι ένας ζωντανός οργανισμός με ανοιχτές πληγές που δεν σβήνουν με περισσότερη βία και επιθετικότητα».

– Πρόσφατα παρουσίασες το νέο σου βιβλίο με τίτλο «Θέλω να σκίσω το εκλογικό μου δικαίωμα» -τι ακριβώς περιλαμβάνει και από πού μπορεί κάποιος να το προμηθευτεί;

«Το βιβλίο “Θέλω να σκίσω το εκλογικό μου δικαίωμα” κυκλοφορεί από τις εκδόσεις “Μέθεξις” της Θεσσαλονίκης από τον περασμένο Μάιο, σε όλες τις μεγάλες αλυσίδες βιβλιοπωλείων. Αποτελεί μία συλλογή των καλύτερων γελοιογραφιών μου από το περασμένο έτος, που πραγματεύονται με χιούμορ, θετική διάθεση και σκεπτικισμό όλα όσα ζήσαμε πρόσφατα σε πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο. Μοναδικοί στόχοι του βιβλίου είναι ο υγιής προβληματισμός και μερικά αυθόρμητα χαμόγελα. Από τα σχόλια που έχουμε λάβει μέχρι τώρα, πάντως, πιστεύω πως τα καταφέρνει και τα δύο περίφημα».

– Πώς κρίνεις την ελληνική κοινότητα των κόμικς;

«Δεν έχω ολοκληρωμένη εικόνα πάνω στην ελληνική κοινότητα των κόμικς, επειδή η ομαδική μου ενασχόληση με το αντικείμενο ήταν η δημιουργία ενός web comic πριν από τρία χρόνια. Αυτό που ακούω όσον αφορά το δημιουργικό κομμάτι, είναι πως η επιρροή των Manga έχει ανατρέψει κατά πολύ τα δεδομένα που ξέραμε, ενώ στο ζήτημα των υποδομών, η αγορά στην Ελλάδα έχει ξηρασία (όπως και οποιαδήποτε άλλη την περίοδο της κρίσης). Αυτό φυσικά δεν σημαίνει πως δεν γίνονται αξιόλογες προσπάθειες ―απλώς οι συνθήκες είναι ιδιαίτερα δύσκολες.

Σχετικά με τη γελοιογραφία πάντως, με την οποία και ασχολούμαι περισσότερο, τα πράγματα είναι εξίσου δύσκολα. Ελάχιστα μέσα ενημέρωσης έχουν την οικονομική δυνατότητα να υποστηρίξουν αξιοπρεπώς ένα γελοιογράφο, ενώ πολλοί συνάδελφοι δέχονται πιέσεις όσον αφορά το πολιτικό μήνυμα της δουλειάς τους. Περίπτωση όμοια με αυτή των δημοσιογράφων.

Γενικώς, οι συνθήκες όσον αφορά οποιαδήποτε δημιουργική ενασχόληση/επάγγελμα στην Ελλάδα είναι ιδιαίτερα άσχημες, γι’ αυτό και προτείνω σε όλους/ες να χτίζουν γέφυρες συνεργασίας με το εξωτερικό, κάτι που φυσικά κάνω και εγώ ο ίδιος».

– Τι σχέδια έχεις για το μέλλον και αν έχεις στα σκαριά κάποιο κόμικς αυτήν τη στιγμή;

«Αυτή την περίοδο είμαι προσηλωμένος στο μεταπτυχιακό μου πάνω στην ψυχοθεραπεία, ενώ αναζητώ διαρκώς νέες ευκαιρίες και ανθρώπους να αξιοποιήσω την τέχνη μου. Φέτος είχαμε μία πραγματικά ενδιαφέρουσα συνεργασία με την εκπομπή PRESSing της ΕΡΤ3, για την οποία και ευχαριστώ προσωπικά τον Τάσο Σταμπουλή για τη συνεργασία και τον Μιχάλη Μερτζιανίδη για την επαφή. Είμαι σίγουρος πως από του χρόνου θα ακολουθήσουν περισσότερες.

Πέραν αυτών, συζητώ ήδη με πανεπιστήμια του εξωτερικού για μερικά προγράμματα διδακτορικών με θέμα την τέχνη. Είναι πιθανό μέσα στα επόμενα δύο χρόνια να κάνω το οριστικό βήμα για το εξωτερικό, και οργανώνω από τώρα τα σχετικά βήματα.

Αλλά, όπως πάντα, χαλαρά και βλέπουμε. Σας ευχαριστώ πολύ για τη συνέντευξη και τη φιλοξενία».

The post Δημ. Δημαρέλος: σκιτσάροντας εκ γενετής… appeared first on Enetpress.

The post Κλασικό παραμύθι appeared first on Enetpress.

Η ελληνική τέχνη της γελοιογραφίας είναι από χθες το βράδυ πιο φτωχή. Ενας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της, ο Γιάννης Καλαϊτζής, «έφυγε» χθες το βράδυ έπειτα από μακρά μάχη με τον καρκίνο. Εργάστηκε σε πολλές εφημερίδες και περιοδικά και βραβεύτηκε πολλές φορές για τη δουλειά του.

Γεννημένος στις 11 Νοεμβρίου του 1945, ο Γιάννης Καλαϊτζής υπήρξε ενεργός για αρκετές δεκαετίες και έχει συνεισφέρει με σκίτσα σε έντυπα, όπως «Πανσπουδαστική», «Δρόμοι της Ειρήνης», «Αυγή», «Αντί», «Ελευθεροτυπία», «Σχολιαστής», «Ντέφι», «Βαβέλ», «ΔΗΩ», «Σχολιαστής», «Γαλέρα» και τα τελευταία χρόνια στην «Εφημερίδα των Συντακτών».

Το 1976 σχεδίασε τα σκηνικά και τα κοστούμια για την ταινία του Παντελή Βούλγαρη «Happy Day». Εξέδωσε και τα άλμπουμ Τσιγγάνικη ορχήστρα, Το μαύρο είδωλο της Αφροδίτης, Τυφών, Γιαταλεφτά Νοέμβρη, 2000 στα 4. Ήταν μέλος της λέσχης γελοιογράφων της ΕΣΗΕΑ και είχε εκλεγεί σε συνέδρια της ΠΟΕΣΥ.

Υπήρξε ένας από τους κύριους συντελεστές του περιοδικού «Γαλέρα», του οποίου υπήρξε διευθυντής μέχρι το 2010, όταν και έκλεισε. Βρέθηκε στην «Εφημερίδα των Συντακτών» από την πρώτη ημέρα της κυκλοφορίας της και δημοσίευσε το τελευταίο του σκίτσο στις 5 Φλεβάρη με θέμα το φλέγον ζήτημα του αγροτικού.

Στην επίσημη ιστοσελίδα του έκανε ο ίδιος την… αυτοβιογραφία του.

«Μεγάλωσα στο καφενείο του πατέρα μου στην Κοκκινιά. Πάνω στα τραπέζια κυκλοφορούσαν δύο-τρεις εφημερίδες. Γελοιογραφικά σκίτσα κάνω από μωρό. Ήμουν παρατηρητικό και κακό και το ‘δειχνα. Το περιβάλλον μου ένιωσε την απειλή. Χάριν εξευμενισμού μου διέθεσε μια αποδοχή διαρκείας. Το να επιδοθώ στην πολιτική σάτιρα ήταν αυτονόητο. Ήμασταν αριστεροί, το κράτος μας έκανε και ρατσιστές.

Η δεξιά, η εξουσία, οι αρχές ήταν έξω από την κοινωνία μας, ήταν το ξένο, το άλλο. Μου την είχε στημένη στο νηπιαγωγείο. Κατανάγκαζαν εμένα το σκιτσογράφο να πλέκω καλαθάκια και να κεντάω με μπρισίμι μηλαράκια σε χαρτόνι. Για να με σπάσουν. Δε μίλησα.

Καταδικάστηκα σε δωδεκαετή εκπαίδευση. Μου’ριξαν και έναν χρόνο επι πλέον ως μη συνεργάσιμο. Δραπέτευσα πριν εκτίσω την ποινή.

Ακολούθησε ο κατήφορος. Από τα χαμαιτυπία της Αριστεράς στα καταγώγια των Καλών Τεχνών. Έμαθα κινηματογράφο στους κινηματογράφους, θέατρο στο θέατρο, μουσική τη νύχτα και εικόνες στο πεζοδρόμιο.

Ακουλουθεί μια χούντα που επί 40 χρόνια παραμένει 7 ετών. Σκιτσάρω αγωνιώντας να κατανοήσω το προηγούμενο».

Το μήνυμα του Αλέξη Τσίπρα

Για την απώλεια του Γιάννη Καλαϊτζή εξέδωσε ανακοίνωση ο πρωθυπουργός:
«Με μεγάλη μου θλίψη πληροφορήθηκα την απώλεια του Γιάννη Καλαϊτζή, ενός από τους σημαντικότερους και πλέον αναγνωρισμένους σκιτσογράφους στον ελληνικό τύπο και τις εικαστικές τέχνες. Με τη μακρά του διαδρομή, την πλούσια σκιτσογραφική του παραγωγή για μία σειρά εντύπων, και την ενεργό συμμετοχή του στα δημοσιογραφικά δρώμενα ο Γιάννης Καλαϊτζής άφησε το ιδιαίτερό του στίγμα. Εκφράζω τα βαθιά μου συλλυπητήρια στην οικογένεια, τους οικείους και τους συναδέλφους του».

The post «Εφυγε» ο Γιάννης Καλαϊτζής appeared first on Enetpress.