Της Ζωής Τόλη

«Ο φόβος τρώει τα σωθικά» του Ράινερ Βέρνερ Φασμπίντερ, σε μετάφραση – διασκευή – σκηνοθεσία του Σίμου Κακάλα, στο Θέατρο Τέχνης (Υπόγειο), με τη σύμπραξη του Θεάτρου του Νέου Κόσμου.

Ο σκηνοθέτης διασκεύασε την πιο ανθρώπινη και ζεστή ταινία του σημαντικότερου και πιο ριζοσπαστικού δημιουργού του λεγόμενου νέου γερμανικού κινηματογράφου, με τίτλο «Αngst essen seele auf», όπου ο δημοφιλής κινηματογραφιστής αφηγείται την ιστορία της Έμι και του Άλι στα 1974. Πρόκειται για ένα κοινωνικό – κριτικό μελόδραμα για τη μετανάστευση, το ρατσισμό, την γκετοποίηση, τον εσωτερικό διχασμό, αλλά και, κατά τον Φασμπίντερ, για ένα έργο «για την αγάπη που ουσιαστικά είναι κάτι το απίθανο, παρ’ όλα αυτά όμως και μια κάποια πιθανότητα».

Βλέπουμε τον Γερμανό συγγραφέα να αναζητά την αγάπη και την κατανόηση σ’ ένα σκληρό κόσμο που απεχθάνεται το διαφορετικό. Το πρόσωπο που του άσκησε μεγάλη επιρροή υπήρξε ο Ντάγκλας Σερκ, κορυφαίος σκηνοθέτης στο είδος του μελοδράματος, στην κλασική εποχή του Χόλιγουντ.

Η Έμι, μια μοναχική Γερμανίδα καθαρίστρια, χήρα με τρία μεγάλα παιδιά, ερωτεύεται παράφορα τον Άλι, έναν Μαροκινό μετανάστη, κατά πολύ νεότερό της. Κοινό σημείο τους, η τεράστια μοναξιά. Η νοσταλγία του Άλι για την πατρίδα τον απομονώνει από σχέσεις και η περιθωριοποίηση της Έμι, που δεν νιώθει χρήσιμη απέναντι στα παιδιά και τον εαυτό της, και αυτό την περιορίζει σ’ έναν κόσμο χωρίς νόημα. Μ’ έναν αφοπλιστικό τρόπο διεκδικεί τον Άλι, γιατί ξέρει πως είναι η τελευταία της ευκαιρία στον έρωτα και στη συνέχιση της ζωής με ελπίδα και αισιοδοξία. Δεν θα διστάσει να εναντιωθεί στο συντηρητικό και άκρως ξενοφοβικό περίγυρό της και θα τον παντρευτεί. Ο έρωτάς τους όμως μολύνεται από το μίσος και την περιφρόνηση που δέχονται στην καθημερινότητά τους από το κατεστημένο, που θεωρεί πως το ζευγάρι είναι αταίριαστο. Το δικαίωμα στην ευτυχία αμφισβητείται, ο φόβος και ο ρατσισμός τρώνε τα σωθικά της Έμι και του Άλι, που καλούνται τώρα να αναμετρηθούν με τα όρια της αγάπης τους. Οι συγγενείς και οι γείτονες αντιδρούν αρνητικά, μέχρις ότου ανακαλύψουν τη χρηστική αξία του ζευγαριού. Μόλις τους αποδεχθούν, η σχέση τους κλονίζεται.

Την Έμι υποδύεται η Τάνια Τσανακλίδου με μια συγκλονιστική φυσικότητα που σε κερδίζει, ντύνοντας με λυρική ακμαιότητα το ρόλο της ώστε η προσωπικότητα να αποδοθεί πληθωρικά και ισορροπημένα. Η όλη ερμηνεία πάντως απέπνεε μια μελαγχολία πιο μεγάλη απ’ ό,τι απαιτούσε ο ρόλος και αυτό την έκανε υποτονική σε ορισμένα σημεία. Ενώ το περιεχόμενο του θεατρικού σφύζει από θεματικές προκλήσεις, δεν γίνεται αισθητή η απαραίτητη δραματική κορύφωση.

Ο Κωστής Καλλιβρετάκης είναι ο Άλι, ο γκασταρμπάιτερ από το Μαρόκο που -παροπλισμένος- ζει το δικό του δράμα καθώς πλήττεται η περηφάνια του ως άνδρα μέσα σε μια κοινωνία που θεωρεί τους μετανάστες παρίες και σκουπίδια. Μέσα στην εξέλιξη της σχέσης αποδυναμώνεται και αμφιταλαντεύεται ανάμεσα στην αγάπη και την ελευθερία με τους πειρασμούς της. Παίζει με πειθαρχία, με πιστότητα, με εσωτερική ενατένιση, οπότε η κατάδυση στην ψυχολογία του χαρακτήρα δεν περνά απαρατήρητη.

Στην ανατροπή πριν από το τέλος, όπου εξομολογείται «ξέρεις, κοιμήθηκα με μια άλλη», σημασία έχει η απάντηση της Έμι: «Δεν πειράζει, δεν χάλασε ο κόσμος, όταν είμαστε οι δυο μας να φερόμαστε καλά μεταξύ μας, γιατί διαφορετικά δεν έχει καμία αξία η ζωή». Θεματικός πυρήνας του θεατρικού αποβαίνει η ενθάρρυνση της αλληλοκατανόησης, του σεβασμού και της αποδοχής, με σκοπό την εξάλειψη των στερεοτύπων και προκαταλήψεων. Η Έμι, με τη συνειδητοποιημένη ωριμότητά της, δίνει μαθήματα ανθρωπιάς και αμοιβαιότητας τόσο στις αμφιβολίες του συντρόφου της όσο και στο δηλητηριώδη ιστό που την περιβάλλει, προτάσσοντας ως όπλο τον κοινωνικό πολιτισμό.

Ο Φαμπίντερ κατόρθωσε να μεταμορφώσει σε κινηματογραφικές αφηγήσεις τα ανοιχτά τραύματα της μεταπολεμικής Γερμανίας και της Ευρώπης, εισχωρώντας βαθιά στον ψυχισμό της χώρας του, καταφέρνοντας να ενώσει τη συλλογική Ιστορία με τις προσωπικές ιστορίες μιας χούφτας καθημερινών ηρώων, οι οποίοι αναζητούν μια θέση σ’ ένα σκληρό κόσμο.

Αυτό το μανιφέστο του κοινωνικού αποκλεισμού, ο ταλαντούχος Σίμος Κακάλας το διασκεύασε με σύγχρονη λιτή, αλλά σθεναρή γραμμή, δίδοντας μια ερμηνευτική προσέγγιση στους ηθοποιούς με βασικό γνώρισμα το μέτρο. Το υλικό χρησιμοποιείται επιδέξια και πολυσήμαντα ώστε οι χαρακτήρες να οδηγηθούν μέσα από μια απλότητα και λειτουργική αφέλεια σε μια οικουμενική αλήθεια, την αναγνώριση του ξένου και την αποδοχή του αλλότριου. Η οπτική του σκηνοθέτη υπηρετεί το βάθος και το εσωτερικό χωρίς υπερβολή ή στόμφο και μάλιστα η δραματική ένταση, που δουλεύει υποδόρια, είναι πολύ ισχυρή και αποτελεσματική. Ο θεατής συμμετέχει στη ροή με μια οικειότητα που του εντυπώνεται αμέσως απέναντι στα τεκταινόμενα.

Η Δήμητρα Κούζα (Μπάρμπαρα, Κρίστα, Πάολα, κυρία Κάργκες) ξεχώρισε με τη σκηνική της αξιοπρέπεια, επίσης ο Κωνσταντίνος Μωραΐτης με τους πολλούς ρόλους και η Ειρήνη Κότσιφα ακολούθησαν πιστά τη γειωμένη σκηνοθεσία του Σίμου Κακάλα. Οι υπόλοιποι συντελεστές, σκηνικά ο Αντώνης Δαγκλίδης, κοστούμια η Claire Bracewell και φωτισμοί ο Περικλής Μαθιέλλης, συνεισέφεραν στο μέτρο του δυνατού στο όλο εγχείρημα.

Το τέλος της παράστασης προσφέρει ελπίδα και λειτουργεί παρηγορητικά, δίδοντας επάξια το στίγμα της σπουδαιότητας της πολυπολιτισμικότητας με τη βασική προϋπόθεση οι κοινωνικές ομάδες που βάλλονται, να προσαρμοστούν και να παραμείνουν στο γενικό εκπαιδευτικό σύστημα των χωρών που τους φιλοξενούν (χωρίς τον αφανισμό της προσωπικότητάς τους). Η διαχρονικότητα του έργου επίκαιρη, σε μια εποχή έωλη ως προς το αξιακό της σύστημα σε όλα τα επίπεδα. Αξίζει να την παρακολουθήσει κάποιος.

The post Κριτική θεάτρου – «Ο φόβος τρώει τα σωθικά» appeared first on Enetpress.

Το Θέατρο Τέχνης, συμπράττοντας με το Θέατρο του Νέου Κόσμου, παρουσιάζει από τις 21 Ιανουαρίου στη σκηνή του Υπογείου τη θεατρική μεταφορά του θρυλικού έργου του Ράινερ Βέρνερ Φασμπίντερ «Ο φόβος τρώει τα σωθικά», σε διασκευή και σκηνοθεσία του Σίμου Κακάλα, με την Τάνια Τσανακλίδου στο ρόλο της Έμι.

Η ιστορία της Έμι και του Αλί, που αφηγήθηκε το 1974 ο Γερμανός δημιουργός στην ταινία-ορόσημο της καριέρας του «Angst Essen Seele Auf» (Fear Eats The Soul), ζωντανεύει -πρώτη φορά στην Ελλάδα- στη σκηνή του Υπογείου, μέσα από τη σκηνοθετική ματιά του Σίμου Κακάλα.

Μια μοναχική Γερμανίδα καθαρίστρια, χήρα με τρία μεγάλα παιδιά, ερωτεύεται τον κατά πολύ νεότερό της μετανάστη Αλί. Η Έμι δε θα διστάσει να εναντιωθεί στο συντηρητικό και άκρως ξενοφοβικό περίγυρό της και θα παντρευτεί τον Αλί. Το φαινομενικά αταίριαστο ζευγάρι ζει πολύ ευτυχισμένα, όμως το μίσος και η άγρια περιφρόνηση που αντιμετωπίζουν και οι δύο καθημερινά αρχίζουν να μολύνουν τον έρωτά τους. Ο φόβος –και ο ρατσισμός- τρώει τα σωθικά της Έμι και του Αλί, που καλούνται να αναμετρηθούν με τα όρια της αγάπης τους.

Συντελεστές

Μετάφραση-διασκευή-σκηνοθεσία: Σίμος Κακάλας

Σκηνικό: Αντώνης Δαγκλίδης

Κοστούμια: Claire Bracewell

Φωτισμοί: Περικλής Μαθιέλλης

Βοηθός σκηνοθέτη: Δημήτρης Καλακίδης

Φωτογραφίες: Μυρτώ Αποστολίδου

Video Trailer: Μιχαήλ Μαυρομούστακος

Παίζουν:

Τάνια Τσανακλίδου: Έμι

Κωστής Καλλιβρετάκης: Άλι, Γιολάντα

Δήμητρα Κούζα: Μπάρμπαρα, Κρίστα, Πάολα, Κα Κάργκες

Κωνσταντίνος Μωραΐτης: Κος Γκρούμπερ, Μπρούνο, Όιγκεν, Κος Ανγκερμάγερ, Φρίντα, Σερβιτόρος, Γιατρός

Ειρήνη Κότσιφα: Χέντβιχ, Κα Έλις, Άλμπερτ, Κα Άνγκερμάγερ, Καταρίνα

Πληροφορίες

Παραστάσεις: 21 Ιανουαρίου – 12 Μαρτίου 2017

Ημέρες και ώρες: Τετάρτη 20.00, Πέμπτη, Παρασκευή & Σάββατο 21.15, Κυριακή 19.00

Τιμές εισιτηρίων:

Πέμπτη, γενική είσοδος 10 €

Τετάρτη, Παρασκευή 15 €, 10 € μειωμένο, 8 € ανεργίας

Σάββατο: 18 €, 12 € μειωμένο

Κυριακή 16 €, 12 € μειωμένο

Διάρκεια παράστασης: 80 λεπτά

Υπόγειο, Πεσμαζόγλου 5, Αθήνα

Τηλέφωνο ταμείου: 210-3228706

Προπώληση: https://www.viva.gr/tickets/theater/theatro-texnis-karolou-koun/o-fovos-troei-ta-sothika

The post «Ο φόβος τρώει τα σωθικά» του Φασμπίντερ, στο Θέατρο Τέχνης appeared first on Enetpress.