Του Βασίλη Διαμαντάκη
Με αφορμή το τεράστιο ανθρωπιστικό κύμα μεταναστεύσεων από τη Συρία και το Αφγανιστάν κυρίως, αλλά και την τρομοκρατία να πλανάται απειλητικά πάνω από την Ευρώπη, η Συνθήκη του Σένγκεν για την ασφάλεια της ηπείρου μας επανήλθε στο προσκήνιο πιο δυναμικά όσο ποτέ άλλοτε από το μακρινό 1985 που πρωτοθεσπίστηκε.
Η γνωστή και ως η Συνθήκη του Σένγκεν αφορά το γνωστό σύμφωνο που υπογράφτηκε στις 14 Ιουνίου 1985, στην κωμόπολη Σένγκεν του Λουξεμβούργου, ανάμεσα σε πέντε κράτη-μέλη των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων -σημερινή Ευρωπαική Ένωση: Βέλγιο, Γερμανία, Γαλλία, Λουξεμβούργο, Ολλανδία. Αποστολή της ήταν και είναι η κατάργηση των ελέγχων στα κοινά σύνορα, η καθιέρωση της ελεύθερης κυκλοφορίας για όλα τα πρόσωπα, τους υπηκόους των κρατών που υπέγραψαν τη Συμφωνία και τέλος την αστυνομική και δικαστική συνεργασία μεταξύ τους.
Στην Ελλάδα η Συμφωνία του Σένγκεν, η Σύμβαση Εφαρμογής της Συνθήκης του Σένγκεν και τα Πρωτόκολλα αλλά και οι Συμφωνίες προσχώρησης των νέων κρατών -μεταξύ των ετών 1990 και 1996- επικυρώθηκαν στο Ελληνικό Κοινοβούλιο με το Νόμο 2514/1997.
Τέθηκε για πρώτη σε ισχύ στις 26 Μαρτίου 1995. Μέχρι το τέλος του 2011 σχεδόν όλες οι χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης είχαν γίνει μέλη της Συνθήκης Σένγκεν.
Τα κυριότερα χαρακτηριστικά της βασίζονται στις εξής προτεραιότητές της:
- Κοινοί κανόνες περί ασύλου
- Το δικαίωμα της αστυνομίας να καταδιώξει άτομα και έξω από τα σύνορα της χώρας
- Διαχωρισμός στα αεροδρόμια σε πτήσεις Σένγκεν και πτήσεις εκτός Σένγκεν
- Κοινή λίστα χωρών των οποίων οι πολίτες χρειάζονται βίζα
- Δημιουργία του συστήματος πληροφοριών Σένγκεν, το οποίο επιτρέπει σε αστυνομικά τμήματα να μοιράζονται κοινό τμήμα αρχείων καταζητούμενων και ανεπιθύμητων ανθρώπων, καθώς και κλεμμένων αντικειμένων
- Κοινές προσπάθειες καταπολέμησης της διακίνησης ναρκωτικών.
Οι πολίτες χωρών της Ζώνης Σένγκεν έχουν το αναφαίρετο δικαίωμα να ταξιδεύουν σε οποιαδήποτε χώρα της Ζώνης χωρίς την αστυνομική τους ταυτότητα ή το διαβατήριό τους. Όσον αφορά τους πολίτες από τις τρίτες χώρες μπορούν να ταξιδέψουν σε κράτη-μέλη για μια χρονική διάρκεια τριών μόνο μηνών, με τη βασική προϋπόθεση ότι ο οποιοσδήποτε τηρεί απαρέγκλιτα τους όρους της Συνθήκης.
Που σημαίνει να έχει στην κατοχή του το διαβατήριό του σε ισχύ, τη θεώρηση εισόδου σύντομης διαμονής, να είναι σε θέση να αποδείξει την αιτία του ταξίδιού του, να είναι σε θέση οικονομική τέτοια ώστε να μην έχει το παραμικρό πρόβλημα στη διάρκεια παραμονής του σε μια χώρα-μέλος.
Το κυριότερο, να μην είναι καταχωρισμένος στο Ευρωπαικό Σύστημα Πληροφοριών Σένγκεν, δηλαδή δεν πρέπει να θεωρείται καθόλου επικίνδυνος για τη δημόσια τάξη ή την εθνική ασφάλεια των κρατών-μελών.
Η Συνθήκη του Σένγκεν περιλαμβάνει μέτρα που καθορίζουν αυστηρά ότι τα κράτη-μέλη που έχουν εξωτερικά σύνορα της Ε.Ε. είναι τα ίδια μόνα υπεύθυνα για την πραγματοποίηση των σωστών ελέγχων και την επιτήρηση όλων των εξωτερικών συνόρων της Ε.Ε. Όσον αφορά ειδικά τους ελέγχους στα σύνορα της Ε.Ε., αυτοί πρέπει να είναι αυστηρότατοι για την παρεμπόδιση της λαθρομετανάστευσης, του λαθρεμπορίου ναρκωτικών και όπλων αλλά και πλήθος άλλων παράνομων ενεργειών.
Η ευρωπαϊκή ιστορία έχει αποδείξει διαχρονικά ότι σε περιπτώσεις σοβαρότατων κινδύνων για τη δημόσια πολιτική ή τη δημόσια ασφάλεια μιας χώρας-μέλους δίνεται η ελευθερία να αποκαταστήσει όσο το κάθε κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης κρίνει απαραίτητο, για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, τους ελέγχους στα σύνορα τα δικά του εντός της Ζώνης Σένγκεν.
Ας επικρατήσει μια κοινή λογική και ανθρωπιά από τους μεγάλους Ευρωπαίους ηγέτες, για να σταματήσει ο εφιάλτης που στοιχειώνει ολόκληρο τον πλανήτη, τα εκατομμύρια των προσφύγων-μεταναστών και συνανθρώπων μας πάνω από όλα, που ψάχνουν ένα ασφαλές μέρος για να ζήσουν και να το κάνουν πατρίδα τους…
