Ο Κώστας Θωμαΐδης δεν χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις. Τραγουδιστής, ηθοποιός, καθηγητής, ραδιοφωνικός παραγωγός, είναι ένας πολυσύνθετος άνθρωπος. Μίλησε στο enetpress.gr και τον Άγγελο Φούντα, για τη ζωή του, την τέχνη, την κοινωνία και την κρίση.
– Συμμετέχετε στην μουσική παράσταση «Ταξίδι στο Σταυρό του Νότου». Πείτε μας λίγα λόγια για αυτήν.
Το «Ταξίδι στο Σταυρό του Νότου» είναι ένα μουσικό θέαμα, μουσική παράσταση, βασισμένο στις μουσικές του Θάνου Μικρούτσικου πάνω στην ποίηση του Ν. Καββαδία. Μεικτό θέαμα μουσικής, λόγου, χορού και εικαστικής παρέμβασης μέσω βίντεο, όπου προβάλλονται κυριολεκτικά τα σκηνικά.
Η ποίηση του Νίκου Καββαδία, περνάει από γενιά σε γενιά. Μέχρι το 1979 δεν ήταν τόσο γνωστός. Βοήθησαν οι μελοποιήσεις που έγιναν από τον Θάνο Μικρούτσικο και έτσι περνάνε τραγούδια που γράφτηκαν 35 χρόνια πριν, στις νεώτερες γενιές. Και αυτό είναι ένα φαινόμενο. Σήμερα ίσως να είναι η 3η γενιά. Βλέπεις παιδιά 17 – 18 χρονών να τα τραγουδάνε. Οι ποιητικές συλλογές του Νίκου Καββαδία, έχουν πουλήσει πάνω από 400000 αντίτυπα τα τελευταία χρόνια. Καθόλου τυχαίο.
Ο Νίκος Καββαδίας είναι μέγιστος ποιητής αν και τον θεωρούσαν, όσο ήταν εν ζωή, σαν ελάσσονα ποιητή που γράφει στιχάκια για την θάλασσα. Όποιος προσπαθήσει να δει ρεαλιστικά την ποίηση του Καββαδία, δεν έχει αγγίξει καθόλου την ποίηση του. Αυτό που ο Καββαδίας λέει μέσα από το έργο του είναι: (θα πω δυο προτάσεις που ακούγονται στην παράσταση), «Να κατακτήσουμε το Αδύνατο», «Να λυπάσαι αυτούς που δεν ονειρεύονται». Ο Καββαδίας έχει κατορθώσει, με μια γλώσσα άγνωστη , την γλώσσα των ναυτικών, να μπει μέσα στην ουσία των πραγμάτων και να μιλήσει γιατόσο σημαντικότατα πράγματα. Τα κείμενα έχουν επιμεληθεί ο Θέμης Μουμουλίδης, η Παναγιώτα Πανταζή και η Βίκυ Παναγιωτοπούλου είναι, παρμένα από την ποίηση του, και από την σχέση του με την ποίηση των ΜΠΟΝΤΛΕΡ, ΡΕΜΠΟ, ΒΕΡΛΕΝ. Προσωπικά είμαι πολύ τυχερός που συμμετέχω σε μια τέτοια παράσταση, η οποία έχει μεγάλη αποδοχή από τον κόσμο ,γεγονός που μας γεμίζει χαρά.
– Είναι η δεύτερη παράσταση πορτραίτο του Θέμη Μουμουλίδη που συμμετέχετε, μετά το «Μίκης Θεοδωράκης – Ποιος τη Ζωή μου».
Δεν είναι παράσταση πορτραίτο.Αφορά την ποίηση του Νίκου Καββαδία. Καμία σχέση με αυτό που έγινε με τον Μίκη Θεοδωράκη. Με το «Ταξιδεύοντας στο Σταυρό του Νότου» ο Θέμης Μουμουλίδης κλείνει μια τριλογία που είχε ξεκινήσει με το «Μαουτχάουζεν» του Ιάκωβου Καμπανέλλη που ήταν πάνω σε συγκεκριμένο κείμενο, συνεχίστηκε με την ζωή του Μίκη Θεοδωράκη και ολοκληρώνεται με την ποίηση του Νίκου Καββαδία. «Ταξιδεύοντας στον Σταυρό του Νότου».
– Ξεκινήσατε το τραγούδι το 1982.
Επίσημα το 1982. Το τραγούδι το ξεκίνησα, όσο περίεργο και να φαίνεται από τα 7 – 8 μου χρόνια και επαγγελματικά τέλη δεκαετίας 70, αρχές 80. Ουσιαστικά μπαίνω στην δισκογραφία το 1982 με τον «Γέρο της Αλεξάνδρειας» τα μελοποιημένα ποιήματα από τον Θάνο Μικρούτσικο, του Κωνσταντίνου Καβάφη.
– Πως βλέπετε την πορεία σας όλα αυτά τα χρόνια;
Είμαι πολύ ευχαριστημένος, γιατί από την ώρα που αποφάσισα τον δρόμο που θέλω να ακολουθήσω πάνω στο τραγούδι, έναν δρόμο που τον θεωρώ αρκετά δύσκολο, έχω κατορθώσει πάρα πολλά πράγματα. Ποτέ δεν έπαιξα με την λέξη «σουξέ» γιατί δεν με ενδιέφερε. Με ενδιέφερε, αυτά που θα κάνω γύρω από το τραγούδι να είναι συνδεδεμένα με την ποίηση και το θέατρο. Και νομίζω πως τα έχω καταφέρει μέχρι τώρα. Το πόσο καλά άλλοι θα το κρίνουν, αλλά προσωπικά είμαι πολύ ικανοποιημένος.
– Παλιότερα υπήρχε περισσότερο το πολιτικό τραγούδι. Σήμερα δεν συμβαίνει τόσο αυτό. Ποιος είναι τελικά ο ρόλος των τραγουδιών;
Αν εξηγήσουμε την έννοια πολιτικό τραγούδι θα καταφέρουμε να έχουμε και μια απάντηση σε αυτό.Το πολιτικό τραγούδι δεν είναι το τραγούδι σύνθημα. Το πολιτικό τραγούδι υπάρχει και στις μέρες μας, τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ένας άνθρωπος τόσο μέσα στην κοινωνία, όσο και στα προσωπικά του πως θα τα χαρακτηρίζαμε;
Οι εποχές μεταπολιτευτικά δώσανε πολλά έργα, πολλούς δίσκους, γύρω από πολιτικό τραγούδι, λίγα όμως ήταν αυτά που άξιζαν πραγματικά. Το πολιτικό τραγούδι του συνθήματος είναι κάτι πολύ επικαιρικό, το οποίο τις περισσότερες φορές δεν έχει και αισθητική αξία. Στον Μπρεχτ δεν βρίσκουμε συνθήματα, το ίδιο και στo Ναζίμ Χικμέτ. «Τα γράμματα στην αγαπημένη» που μελοποίησε ο Μάνος Λοΐζος, γράμματα που έγραψε μέσα από την φυλακή της Προύσας στην γυναίκα του ο ποιητής, είναι πολιτικοποιημένα ποιήματα. Οι στίχοι τους είναι πολιτικοί και όμως έχουν τρυφεράδα και δύναμη.
– Ποιες ήταν οι κορυφαίες στιγμές σας και ποιες σας πρόσφεραν τη μεγαλύτερη ικανοποίηση;
Είμαι πολύ χαρούμενος γιατί μέχρι τώρα έχω ζήσει πολλές στιγμές στην καριέρα μου. Και στην Ελλάδα, αλλά και στο εξωτερικό. Την δεκαετία του ΄80 στις Βρυξέλλες, αλλά και εδώ στην Ελλάδα, με τις συνεργασίες μου, τόσο με τον Θάνο Μικρούτσικο, αλλά και με τον Μίκη Θεοδωράκη, ερμηνεύοντας έργα όπως η «Κατάσταση πολιορκίας» « Ένας Όμηρος», η «Σονάτα του Σεληνόφωτος», «Ο γέρος της Αλεξάνδρειας» έργα ,σημαντικά στην ελληνική μουσική. Είναι πολλές οι παραστάσεις που μου έδωσαν δύναμη και ικανοποίηση.
– Κρατήσατε μιαν απόσταση από το σημερινό ρεύμα. Παλιά είχατε δηλώσει ‘Η στάση μου ήταν επιλογή μου. Εκείνο που πάντα ήθελα ήταν να έχω ιδεολογία πάνω στην μουσική’. Ποια είναι αυτή η ιδεολογία;
Ο κάθε άνθρωπος βλέπει τα πράγματα με την δική του οπτική. Η δική μου ματιά στην μουσική και πάνω στα κείμενα που μελοποιούνται είναι συγκεκριμένη. Είναι πιο κοντά στην ποίηση, είναι «μια πιο κλασική μελοποίηση κειμένων», χωρίς αυτό να έρχεται σε σύγκρουση με ένα εξαιρετικό τραγούδι που μπορεί να ακούσω και να θέλω να τραγουδήσω. Με τίποτα δεν είμαι κλεισμένος μέσα σε κλισέ.
Το τραγούδι είναι μεγάλη ιστορία, μεγάλη τέχνη. Το έχουν διδάξει ο Τσιτσάνης, ο Χατζιδάκις, ο Θεοδωράκης, ο Ξαρχάκος, ο Μικρούτσικος, ο Μούτσης, ο Μαρκόπουλος, ο Σαββόπουλος και τόσοιάλλοι.Το τραγούδι είναι μες στην ζωή μας. Η ποίηση του Καββαδία τώρα, τραγούδι είναι. «Η Σονάτα του Σεληνόφωτος» του Ρίτσου, είναι έργο για φωνή και πιάνο, πατάει με το ένα πόδι στο κλασσικό και με το άλλο στο τραγούδι. Είναι ένας ενδιάμεσος χώρος στον οποίο έχω εξειδικευτεί και θέλω να υπηρετώ. Δεν έχω κρατήσει καμία απόσταση από το τραγούδι. Αυτό το αποδεικνύουν οι μουσικές επιλογές, στις ραδιοφωνικές μου εκπομπές. Λατρεύω το ελληνικό τραγούδι, όπως λατρεύω και πάρα πολλούς καλλιτέχνες που σήμερα το υπηρετούν και με πολλούς έχω συνεργαστεί.
– Canzone Arrabbiata. Το θυμωμένο τραγούδι. Ένα τραγούδι που σας έχουμε ακούσει να το λέτε συχνά. Νομίζετε ότι ταιριάζει στην εποχή μας;
Ένας από τους αγαπημένους μου συνθέτες είναι ο Νίνο Ρότα. Τον έχω μελετήσει πάρα πολύ. Όλες τις μουσικές που έγραψε. Και δεν αναφέρομαι μόνο στα αριστουργήματα του Φεντερίκο Φελίνι, αλλά σε όλους τους σκηνοθέτες που είχε συνεργαστεί. Το Canzone Arrabbiata που συνέθεσε το 1973 είναι και σημερινό τραγούδι. Νομίζω , έτσι όπως είναι η ζωή μας, θα εξακολουθεί να είναι «θυμωμένο» τραγούδι και στο μέλλον . Θυμωμένα είναι τα πάντα γύρω μας. Παρόλα αυτά σαν άνθρωπος είμαι αισιόδοξος και θέλω να ονειρεύομαι ένα καλύτερο μέλλον.
– Εκτός από το τραγούδι έχετε ασχοληθεί και με το θέατρο. Τι μπορείτε να μας πείτε για αυτήν την μεριά του εαυτού σας ;
Η πρώτη μου επαφή με το θέατρο ήταν στα 8 μου χρόνια, στη Θεσσαλονίκη στο παιδικό θέατρο της Μαίρης Σοΐδου. Από τότε αγάπησα το θέατρο. Είναι χώρος που εκφράζομαι πολύ καλύτερα από την σκηνή μιας συναυλίας.
– Και τι πιστεύετε ότι σας ταιριάζει περισσότερο;
Θεωρώ τον εαυτό μου μουσικό πρώτα, αλλά δεν ξέρω γιατί πρέπει να τα διαχωρίσουμε. Το θέατρο εμπεριέχει την μουσική. Και η μουσική εμπεριέχει αυτό που θέλει ένα θεατρικό έργο από τον ερμηνευτή. Η ερμηνεία ενός τραγουδιού είναι ρόλος, τον οποίο καλείσαι να υπηρετήσεις όπως ένας ηθοποιός.
– Ποιοι καλλιτέχνες , έλληνες και ξένοι, σας επηρέασαν;
Δεν θα έλεγα με επηρέασαν απλά. Θα έλεγα ότι με την μουσική τους, έχω μαθητεύσει. Ο μέγιστος Βασίλης Τσιτσάνης. Τον θεωρώ κορυφαίο. Οι δυο πυλώνες της μουσικής μας, των οποίων την μουσική γνωρίζω πάρα πολύ καλά,ο Μίκης Θεοδωράκης και ο Μάνος Χατζιδάκις. Βέβαια ο Θάνος Μικρούτσικος που είναι ο δάσκαλός μου. Μου δίδαξε και με βοήθησε να αναβαίνω τα σκαλοπάτια μέσα από μελέτη και μέσα από έργα που μου ανέθεσε.
Επίσης συνθέτες που λατρεύω είναι ο Νίνο Ρότα, ο Άλεξ Νορθ, ο Χένρι Μαντσίνι, ο Ένιο Μορικόνε, μιλάω για κινηματογραφικούς κυρίως συνθέτες, γιατί αγαπώ πολύ τις μουσικές του κινηματογράφου. Όσο περνάνε τα χρόνια η ακρόασή μου επιστρέφει και στην «μαμά» μουσική την κλασσική και στην Όπερα. Έχω μελετήσει αρκετούς λυρικούς καλλιτέχνες, κοιτώντας τους μέσα από βίντεο, τον τρόπο που ποστάρουν την φωνή τους, τον τρόπο που ερμηνεύουν και αυτό είναι για μένα,πολύ μεγάλο σχολείο. Δεν στέκομαι ούτε μια μέρα χωρίς να μελετήσω. Είναι τρόπος ζωής.
– Ποια η γνώμη σας για την κρίση και τι πιστεύετε ότι μας έφερε εδώ που είμαστε;
Δεν θα μπορούσα να απαντήσω μέσα σε δυο – τρείς προτάσεις. Θα πω μόνο πως την μέγιστη ευθύνη φέρουν τα δυο κόμματα που από την μεταπολίτευση και μετά μας έφεραν στον γκρεμό. Νέα Δημοκρατία και ΠΑΣΟΚ. Αυτά τα δυο κόμματα μας διαλύσανε.
– Πλέον η κοινωνία δείχνει βουβή και ανήμπορη να αντιδράσει. Τι πιστεύετε πως φταίει;
Δέστε από πού και πώς βομβαρδίζεται η κοινωνία. Πρώτα απ’ όλα από την τηλεόραση. Σκηνοθετούνε τα πάντα στα δελτία ειδήσεων προσπαθώντας να περάσουν την γραμμή της δικής τους διαπλοκής (εξαιρούμε την Δημόσια Ραδιοτηλεόραση) Το Ραδιοτηλεοπτικό τοπίο είναι θολό πολύ θολό.
– Τι νομίζετε πως πρέπει να γίνει για να βγούμε από την κρίση;
Ούτε οικονομολόγος είμαι, ούτε μάγος. Είμαστε λαός που στα δύσκολα έχει δείξει ψυχραιμία και αποφασιστικότητα, στην πορεία της ιστορίας. Είναι μέσα στο DNA μας. Αλλά η κρίση πλέον δεν είναι ελληνική. Απλά η Ελλάδα ήταν από τις πρώτες χώρες που χτυπήθηκε, στην Ευρώπη. Η Νεοφιλελεύθερη λογική του Σόιμπλε – αυτός ο άνθρωπος είναι σκληρός και μαζί με τους δορυφόρους του χτυπούν με ύπουλο τρόπο.
Πρέπει να είμαστε ευαισθητοποιημένοι,να δείχνουμε αλληλεγγύη σε όσους έχουν μεγαλύτερη ανάγκη. Μην ξεχνάμε πως αυτή την στιγμή το προσφυγικό είναι μεγάλοζήτημα, και ο λαός μας δείχνει την αλληλεγγύη του με κάθε τρόπο.. Έχουμε μετακίνηση πληθυσμών και στην ιστορία όσες φορές έγινε αυτό, τα αποτελέσματα ήταν πολύ αρνητικά. Βλέπουμε τους δορυφόρους του Σόιμπλε, δηλαδή τις Ανατολικές χώρες να χειρίζονται τα πράγματα με ακροδεξιά πολιτική, θυμίζοντας τις μέρες του 1936, με τους Ναζί.
– Τελικά αλλαγή στον τρόπο που λειτουργεί η κοινωνία γίνεται;
Θέλω να πιστεύω πως μπορεί, αλλά κατά την γνώμη μου, είναι κάτι που δεν θα γίνει στο άμεσο μέλλον.
– Τι να περιμένουμε στο μέλλον από σας;
Δεν έχω κάτι συγκεκριμένο αυτή την στιγμή. Τώρα χαίρομαι την παράσταση στην οποία συμμετέχω στο θέατρο Badminton,το «Ταξιδεύοντας με το Σταυρό του Νότου»
