Της Μαρίνας Κουρμπέλα (marinakourbela@gmail.com)

Το Ευρωπαϊκό Εξωτερικό Επενδυτικό Σχέδιο, η επίσκεψη Μέρκελ στην Αφρική και η εταιρική σχέση Γαλλίας, Γερμανίας, Ιταλίας και αφρικανικών χωρών για το μεταναστευτικό ίσως αποτελούν το ξεκίνημα για την αλλαγή σελίδας στο μεταναστευτικό/προσφυγικό. Αυτό, στην προοπτική αποκατάστασης της ειρήνης στις χώρες προέλευσης και διέλευσης μεταναστών.

Χθες, ο πρόεδρος της Δημοκρατίας του Μάλι Ibrahim Boubacar Keita, σε κοινή συνέντευξη που έδωσε με την ομοσπονδιακή καγκελάριο της Γερμανίας  Άνγκελα  Μέρκελ, η οποία πραγματοποιεί επίσκεψη σε χώρες της Αφρικής, δύο φορές αναφέρθηκε στο τραγικό φαινόμενο να χάνουν άνθρωποι τη ζωή τους αναζητώντας μια καλύτερη ζωή. «Δεν θέλουμε οι νέοι μας να πνίγονται στη Μεσόγειο, αναζητώντας καλύτερη τύχη. Θέλουμε να μένουν εδώ», τόνισε.

 

Απαντώντας σε θέσεις που ανέπτυξε η κυρία Μέρκελ για τη δημιουργία προϋποθέσεων ώστε οι Αφρικανοί να μπορούν να μένουν και να αναπτύσσονται στις χώρες τους, επισήμανε την ανάγκη συνεργασίας με την Ευρωπαϊκή Ενωση προς αυτή την κατεύθυνση.

 

proti

 

Η καγκελάριος, σχετικά με την ανάπτυξη της Αφρικής, της νέας αυτής ηπείρου, της οποίας ο πληθυσμός τά επόμενα 35 χρόνια θα διπλασιασθεί από 1,3 δισεκατομμύρια σε 2,6, στη θέληση της Γερμανίας αλλά και της Ε.Ε. να ενισχύσει την αναπτυξιακή συνεργασία, αλλά παράλληλα με την κλασική αναπτυξιακή βοήθεια, τόνισε πως πρέπει να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για ιδιωτικές επενδύσεις.

Επίσης, προέβαλε το σημαντικό ρόλο που διαδραματίζει η Αφρικανική Ενωση σε πολυτάραχες περιοχές.

 

Για τη δημιουργία εταιρικής σχέσης Γαλλίας, Γερμανίας, Ιταλίας και αφρικανικών χωρών για το Μεταναστευτικό, σκοπός, επεσήμανε, είναι η δημιουργία προϋποθέσεων προκειμένου οι Αφρικανοί πολίτες να μένουν στις χώρες τους και να αναπτύσσονται εκεί με καλή εκπαίδευση και κατάρτιση. Να μη χάνουν οι αφρικανικές χώρες το αξιόλογο ανθρώπινο δυναμικό, που μπορεί να εκπαιδεύεται στο εξωτερικό, αλλά να επιστρέφει στις πατρίδες του και να συμβάλλει στην ανοικοδόμησή τους.

 

Το Ευρωπαϊκό Εξωτερικό Επενδυτικό Σχέδιο (ΕΕΣ)

Πριν από λίγες ημέρες, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε το Ευρω παϊκό Εξωτερικό Επενδυτικό Σχέδιο, το οποίο θα μπορούσαμε να πούμε πως είναι «ένας νεαρός συνάδελφος» του Επενδυτικού Σχεδίου για την Ευρώπη, γνωστού ως Σχεδίου Γιούνκερ, από το όνομα του δημιουργού του.

 

Με απλά λόγια, ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζ.-Κ. Γιούνκερ, έχοντας ως βάση την επιτυχία του Επενδυτικού Σχεδίου για την Ευρώπη, στην οποία αναφέρεται, προχώρησε στη δημιουργία ανάλογου σχεδίου, με βασικό σκοπό, μπορούμε να πούμε, την ενίσχυση αναπτυσσόμενων χωρών προέλευσης και διέλευσης μεταναστών, ώστε να μένουν στις πατρίδες τους οι άνθρωποι και εκεί να δημιουργούν τις καλύτερες ημέρες που αποζητούν μεταναστεύοντας.

 

Οι επενδύσεις

Όπως αναφέρεται στο Εξωτερικό Επενδυτικό Σχέδιο, στις 28 Ιουνίου 2016 το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ενέκρινε την πρόταση της Επιτροπής για έναν νέο πλαίσιο εταιρικής σχέσης με τρίτες χώρες. Το πλαίσιο αυτό βασίζεται στην παραδοχή ότι για να αντιμετωπιστεί η πρόκληση τη μετανάστευσης απαιτείται κοινή προσπάθεια πλήρως ενσωματωμένη στην γενικότερη σχέση της Ε.Ε. με χώρες εταίρους και υποστηριζόμενη από όλες τις σχετικές πολιτικές και εργαλεία της Ε.Ε., με σκοπό την επίτευξη τη διάσωσης ζωών στη θάλασσα, της αύξησης του ποσοστού των επιστροφών και της εξασφάλισης της δυνατότητας για μετανάστες και πρόσφυγες να παραμείνουν κοντά στο σπίτι τους.

 

afr trfic

 

Χρειάζεται μια νέα προσέγγιση για την αντιμετώπιση των παραγόντων που αποτελούν τα βαθύτερα αίτια της μετανάστευσης και για την υποστήριξη των εταίρων ώστε να διαχειρίζονται τις συνέπειές της, τόσο στην Αφρική όσο και στις γειτονικές χώρες της Ε.Ε., μέσω της χρηματοδότησης επενδύσεων και της αντιμετώπισης των φραγμών για τις ιδιωτικές επενδύσεις.

 

Το 2015, πάνω από 60 εκατομμύρια άνθρωποι εγκατέλειψαν τον τόπο καταγωγής τους σε αναζήτηση μιας καλύτερης ζωής, είτε επειδή ζητούσαν καταφύγιο από συγκρούσεις και πολέμους είτε επειδή οι οικονομικές ευκαιρίες στον τόπο τους ήταν περιορισμένες. Οι χώρες της Βόρειας Αφρικής και της Μέσης Ανατολής φιλοξένησαν περίπου το 40% όλων των εκτοπισμένων ατόμων παγκοσμίως, ενώ η υποσαχάρια Αφρική αντιπροσώπευε ακόμη 30%. Ο συνδυασμός των υψηλών αριθμών εκτοπισθέντων και των ασθενών οικονομικών προοπτικών αποτελεί κοινή πρόκληση για την Ε.Ε. και τις χώρες εταίρους.

 

Όσον αφορά τις άμεσες ξένες επενδύσεις (ΑΞΕ) προς τις αναπτυσσόμενες χώρες, μόλις το 6% πηγαίνει σε ευάλωτες χώρες πράγμα που μειώνει τις κατά κεφαλή επενδύσεις σε επίπεδο σχεδόν πέντε φορές χαμηλότερο από ό, τι σε άλλες αναπτυσσόμενες χώρες. Επίσης, το κόστος για την εκκίνηση μιας επιχείρησης είναι σχεδόν τρεις φορές υψηλότερο στις ευάλωτες χώρες από ό, τι στις μη ευάλωτες.

 

Η ανάπτυξη στην Αφρική έχει επιβραδυνθεί στο χαμηλότερο επίπεδο για πολλά έτη, παρά την συνεχιζόμενη δημογραφική μεγέθυνση. Σε συνδυασμό με σημαντικά ζητήματα ασφάλειας, η τάση αυτή επιδεινώνει τη φτώχεια, αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα για την βιώσιμη ανάπτυξη, και προκαλεί οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες που συχνά περιλαμβάνονται στα βασικά αίτια της μετανάστευσης.

 

Τα κύρια στοιχεία του Ευρωπαϊκού Εξωτερικού Επενδυτικού Σχεδίου

Το ΕΕΣ διασφαλίζει μια συνεκτική ευρωπαϊκή προσέγγιση όσον αφορά τις επενδύσεις εκτός Ε.Ε., συνδυάζοντας υφιστάμενα μέσα με τρία σημαντικά καινοτόμα στοιχεία.

Πρώτον, συνδυάζει σε ένα συνεκτικό Σχέδιο διάφορες δράσεις για την προώθηση ενός βελτιωμένου επιχειρηματικού περιβάλλοντος και ευρύτερου περιβάλλοντος πολιτικής στις χώρες εταίρους όσον αφορά την πρόσβαση στη χρηματοδότηση και την ανάπτυξη οικονομικά βιώσιμων έργων.

Δεύτερον, δημιουργεί ένα ενιαίο σημείο εισόδου αιτημάτων χρηματοδότησης για επενδύσεις, διασφαλίζοντας έτσι την αποτελεσματικότητα και τη μόχλευση δημόσιων χρηματοπιστωτικών οργανισμών και του ιδιωτικού τομέα.

Τρίτον, αντιμετωπίζει, μέσω ενός νέου μηχανισμού εγγυήσεων, συγκεκριμένες ανάγκες για ιδιωτικές επενδύσεις σε περιβάλλοντα με υψηλότερους κινδύνους.

 

Addis Abeba06 Sam Effron 702x336

 

Το ΕΕΣ είναι μια νέα προσέγγιση του τρόπου με τον οποίο η Ένωση υποστηρίζει τη βιώσιμη ανάπτυξη και προσδιορίζει, καταρτίζει και παρέχει υποστήριξη για σχέδια επενδύσεων σε χώρες εκτός Ευρώπης. Το Σχέδιο προσφέρει ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο για μια εταιρική σχέση η οποία θα επιτρέπει την πλήρη συνεργασία μεταξύ της Ε.Ε., των κρατών-μελών, των διεθνών χρηματοπιστωτικών οργανισμών, άλλων χορηγών βοήθειας, των δημόσιων αρχών και του ιδιωτικού τομέα.

 

Θα βελτιώσει τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιούνται οι σπάνιοι δημόσιοι πόροι και τον τρόπο με τον οποίο οι δημόσιες αρχές και οι ιδιώτες επενδυτές συνεργάζονται σχετικά με επενδυτικά έργα. 15 Θα στηρίζει επίσης τις μεταρρυθμίσεις που απαιτούνται για την καταπολέμηση της διαφθοράς, τη βελτίωση της οικονομικής διακυβέρνησης και του τοπικού επιχειρηματικού περιβάλλοντος, σε πλήρη συνεργασία με τις ενδιαφερόμενες χώρες εταίρους. 

 

Το Σχέδιο έχει στόχο να τονώσει τις επενδύσεις και τη δημιουργία θέσεων εργασίας στην Αφρική και στις γειτονικές χώρες της Ε.Ε., προσελκύοντας χρηματοδότηση, ιδίως από τον ιδιωτικό τομέα. Αξιοποιεί την πείρα που αποκτήθηκε με το ΕΤΣΕ και επωφελείται από την εμπειρογνωμοσύνη της Επιτροπής, της ΕΤΕπ και άλλων φορέων με επενδυτικές διευκολύνσεις για τις αναπτυσσόμενες χώρες.

 

Το Σχέδιο θα λειτουργεί παράλληλα με τα υφιστάμενα μέσα διεθνούς συνεργασίας και ανάπτυξης και θα τα συμπληρώνει. Ειδικότερα, θα συμπληρώνει τα σχέδια που έχουν αναληφθεί με τις χώρες εταίρους στο πλαίσιο του Καταπιστευματικού Ταμείου έκτακτης ανάγκης της Ε.Ε. για την Αφρική και του Περιφερειακού Καταπιστευματικού Ταμείου της Ε.Ε. για την αντιμετώπιση της συριακής κρίσης με σκοπό την επίτευξη των βραχυπρόθεσμων στόχων της εταιρικής σχέσης.

Το Σχέδιο περιλαμβάνει τρία βασικά στοιχεία προκειμένου να εκπληρώσει τον πρωταρχικό στόχο της δημιουργίας θέσεων εργασίας και της βιώσιμης ανάπτυξης:

(i) κινητοποίηση επενδύσεων

(ii) ενίσχυση της τεχνικής βοήθειας και

(iii) υποστήριξη οικονομικών και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων για τη βελτίωση του επιχειρηματικού και του ευρύτερου πολιτικού περιβάλλοντος.

Οι προτεραιότητες αυτές εμπνέονται από τις βασικές αρχές του επενδυτικού σχεδίου για την Ευρώπη και την πείρα που αποκτήθηκε με αυτό.

 

1. Κινητοποίηση επενδύσεων

Η Επιτροπή σκοπεύει να προσφέρει επενδυτικές ευκαιρίες στις χώρες εταίρους μέσω της αξιοποίησης των υφιστάμενων πόρων της ΕΕ κατά τρόπο παρόμοιο με το επενδυτικό σχέδιο για την Ευρώπη και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων-ΕΤΣΕ, που αποτελεί την ατμομηχανή του Σχεδίου Γιούνκερ. Στο επίκεντρο του ΕΕΣ βρίσκεται η σύσταση ενός νέου Ευρωπαϊκού Ταμείου για τη βιώσιμη ανάπτυξη (EFSD).

 

Το EFSD θα αποτελείται από περιφερειακές επενδυτικές πλατφόρμες, οι οποίες θα συνδυάζουν τη χρηματοδότηση από υφιστάμενους μηχανισμούς συνδυασμού μέσων και την εγγύηση του EFSD από πόρους που προέρχονται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ και του 11ου Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάπτυξης . Η δομή διακυβέρνησης του EFSD θα διασφαλίζει τον στενό συντονισμό με τις δράσεις που αναλαμβάνονται στο πλαίσιο της προτεινόμενης επέκτασης της εντολής εξωτερικής δανειοδότησης της ΕΤΕπ, συμπεριλαμβανόμενης της νέας πρωτοβουλίας για την ανθεκτικότητα και της επενδυτικής διευκόλυνσης ΑΚΕ.

 

Το EFSD αναμένεται να ενεργοποιήσει πρόσθετες δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις, κινητοποιώντας επενδύσεις συνολικού ύψους έως 44 δισ. ευρώ, με βάση συνεισφορά 3,35 δισ. ευρώ από τον προϋπολογισμό της Ε.Ε. και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάπτυξης. Προκειμένου να ενισχυθεί περαιτέρω η δύναμη πυρός και η απόδοση του νέου Ταμείου, η Επιτροπή καλεί τα κράτη μέλη και τους λοιπούς εταίρους να προσφέρουν συνεισφορές ισοδύναμες με αυτές της Ε.Ε.

 

Εάν οι παροχές τους συμβαδίζουν με την εγγύηση της Ε.Ε., με τις δυνατότητες ευελιξίας που περιγράφεται κατωτέρω, το συνολικό ποσό πρόσθετων επενδύσεων θα μπορούσε να ανέλθει σε 62 δισ. ευρώ. Εάν οι συνεισφορές τους ισοδυναμούν επίσης με τη συνεισφορά στον συνδυασμό μέσων, το ποσό αυτό θα ανέλθει σε 88 δισ. ευρώ.

 

Πώς θα λειτουργεί

Η αξιοποίηση των ήδη υφιστάμενων και καθιερωμένων μηχανισμών συνδυασμού μέσων από κοινού με μια νέα, πρόσθετη εγγύηση και η ένταξή τους στο πλαίσιο ενός συνεκτικού πλαισίου, θα δημιουργήσει μια «μονοαπευθυντική θυρίδα» για τους επενδυτές του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα. Αυτό θα δώσει τη δυνατότητα στους εταίρους να βρίσκουν γρήγορα τα πλέον κατάλληλα προϊόντα και θα διασφαλίσει ότι τα έργα καθίστανται πραγματικότητες που δημιουργούν θέσεις εργασίας και συμβάλλουν στη βιώσιμη ανάπτυξη.

 

pazari

 

Οι δύο πρώτες περιφερειακές επενδυτικές πλατφόρμες θα καλύπτουν την Αφρική και τη γειτονία της Ε.Ε. (Νότια και Ανατολική), με δυνατότητα να επεκταθεί η κάλυψη σε άλλες περιοχές σε μεταγενέστερο στάδιο. Οι νέες πλατφόρμες θα συνδυάζουν τους υφιστάμενους μηχανισμούς συνδυασμού μέσων (επενδυτική διευκόλυνση για την Αφρική και επενδυτική διευκόλυνση γειτονίας) με αναπροσανατολισμένους στόχους και νέα καθήκοντα.

 

Η εγγύηση EFSD θα συμβάλει στην ενίσχυση των πιστώσεων και την αύξηση της μόχλευσης, γεγονός που θα αποβεί προς όφελος των τελικών δικαιούχων και των σχεδίων. Η νέα προσέγγιση θα επιτρέψει τον προσανατολισμένο προς τις επενδύσεις επιμερισμό των κινδύνων με άλλους επενδυτές, και ιδίως φορείς του ιδιωτικού τομέα. Θα επιτρέψει την προσέλκυση ιδιωτικών επενδύσεων μέσω της αντιμετώπισης των βασικών παραγόντων που επί του παρόντος τις εμποδίζουν.

 

Τα συγκεκριμένα σχέδια θα συμφωνηθούν από κοινού από όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη με ταχεία διαδικασία. Ενώ οι χώρες στην Αφρική και στη γειτονία της Ε.Ε. συχνά αντιμετωπίζουν κοινές προκλήσεις, υπάρχει ανάγκη να λαμβάνονται υπόψη οι ειδικές περιφερειακές ή τομεακές συνθήκες. Η ισχυρή συμμετοχή και οικείωση των χωρών εταίρων σε όλη τη διάρκεια του σχεδιασμού και της εφαρμογής των σχεδίων θα είναι καίριας σημασίας. Τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα που ήδη δραστηριοποιούνται στις σχετικές περιοχές θα κληθούν να προσκομίσουν τις δικές τους προτάσεις προκειμένου να επωφεληθούν από τη νέα εγγύηση.

 

Η ΕΤΕπ, πέραν του ότι θα συνιστά ένα από τα κύρια εκτελεστικά χρηματοδοτικά ιδρύματα, θα παρέχει συμβουλευτικό ρόλο για την περαιτέρω ενίσχυση της ποιότητας και του αντίκτυπου της επενδυτικής στρατηγικής. Θα στοχεύονται κοινωνικοοικονομικοί τομείς και συγκεκριμένα οι υποδομές, συμπεριλαμβανομένης της ενέργειας, των υδάτων, των μεταφορών, της τεχνολογίας της πληροφορίας και των επικοινωνιών, του περιβάλλοντος και της κοινωνικής υποδομής, καθώς και επενδύσεις σε ανθρώπινο κεφάλαιο και η πρόσβαση στη χρηματοδότηση για τις πολύ μικρές, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, με ιδιαίτερη έμφαση στη δημιουργία θέσεων εργασίας, μεταξύ άλλων για νέους ανθρώπους και γυναίκες.

 

Η ΕΤΕπ, που είναι ο στρατηγικός εταίρος της Ε.Ε. για τις επενδύσεις, θα στηρίζει αυτή την πρωτοβουλία της ΕΕ, χρηματοδοτώντας επενδύσεις που είναι επιλέξιμες στο πλαίσιο του EFSD και ενεργώντας ως καταλύτης για την κινητοποίηση άλλων πηγών χρηματοδότησης, ιδίως από τον ιδιωτικό τομέα.

 

2. Ενίσχυση της τεχνικής βοήθειας προς τις χώρες εταίρους

Για την κινητοποίηση περισσότερων επενδύσεων απαιτείται η ανάπτυξη σχεδίων άρτιων από οικονομική άποψη, ελκυστικών και ώριμων. Στο πλαίσιο του ΕΕΣ, η Επιτροπή διέθεσε σημαντικούς πόρους στον τομέα της τεχνικής βοήθειας για να βοηθήσει τις χώρες-εταίρους να προσελκύσουν επενδύσεις, με την ανάπτυξη ενός μεγαλύτερου αριθμού σχεδίων με δυνατότητα τραπεζικής χρηματοδότησης κατάλληλων προγραμμάτων τα οποία γνωστοποίησε στη διεθνή επενδυτική κοινότητα. Η Επιτροπή θα αξιοποιήσει την πείρα της ίδιας της Ε.Ε. που έχει κτηθεί στο πλαίσιο του Επενδυτικού Σχεδίου για την Ευρώπη, ιδίως όσον αφορά την ανάπτυξη του Ευρωπαϊκού Κόμβου Επενδυτικών Συμβουλών και της Ευρωπαϊκής Πύλης Επενδυτικών Έργων.

 

3. Βελτίωση της οικονομικής διακυβέρνησης, το ευρύτερο πολιτικό και επιχειρηματικό περιβάλλον και η συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα

Το Σχέδιο αποσκοπεί επίσης στη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος στις χώρες εταίρους. Αυτό θα επιτευχθεί με την ενίσχυση του διαλόγου για την οικονομική και κοινωνική πολιτική μεταξύ της ΕΕ και των χωρών εταίρων, προκειμένου να αναπτυχθούν πιο αποτελεσματικές πολιτικές και νομικά πλαίσια, και θεσμοί που προάγουν την οικονομική σταθερότητα, τις χωρίς αποκλεισμούς επενδύσεις και τη βιώσιμη ανάπτυξη. Τα πρακτικά μαθήματα κατάρτισης με γνώμονα την πολιτική, μέσω εργαστηρίων πρακτικής εφαρμογής, διαφόρων σχεδίων αδελφοποίησης και σεμιναρίων, θα ενισχύσουν την ικανότητα των αρμοδίων υπαλλήλων να αναλύσουν τις οικονομικές εξελίξεις, καθώς και να διατυπώνουν και να εφαρμόζουν αποτελεσματικές πολιτικές.

Η βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος και του επενδυτικού κλίματος στις χώρες εταίρους θα ωφελήσει τόσο τον τοπικό ιδιωτικό τομέα όσο και τις ενωσιακές επιχειρήσεις που επιθυμούν να επενδύσουν. Θα δημιουργηθούν περισσότερες θέσεις εργασίας και οι οικονομικοί δεσμοί μεταξύ των χωρών εταίρων και της Ε.Ε. θα ενισχυθούν, προς αμοιβαίο όφελος.

Πηγή: Blog:marina anastas.kourbela