Της Μαρίνας Κουρμπέλα (marinakourbela@gmail.com)
Το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ), με σημερινή αποφασή του αποφαίνεται πως αν ένας υπήκοος μη μέλους της Ε.Ε. εισέλθει παράνομα σε κράτος-μέλος της Ε.Ε. δεν επιτρέπεται να φυλακιστεί, πριν από την υπαγωγή του στη διαδικασία επιστροφής.
Σημειώνεται πως η οδηγία της Ε.Ε. σχετικά με την επιστροφή των παρανόμως διαμενόντων υπηκόων τρίτων χωρών (οδηγία περί επιστροφής) καθορίζει τους κοινούς κανόνες και διαδικασίες που εφαρμόζονται εντός των κρατών-μελών για την απομάκρυνση από το έδαφός τους των παρανόμως διαμενόντων υπηκόων κρατών που δεν είναι μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η οδηγία δεν επιτρέπει τη φυλάκιση υπηκόου κράτους μη μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, πριν από την υπαγωγή του στη διαδικασία επιστροφής, για το λόγο και μόνον ότι εισήλθε παρανόμως στο έδαφος κράτους-μέλους από εσωτερικά σύνορα του χώρου Σένγκεν. Το ίδιο ισχύει και όταν ο υπήκοος αυτός, που τελεί υπό καθεστώς απλής διέλευσης στο έδαφος αυτού του κράτους-μέλους, υποβάλλεται σε έλεγχο κατά την έξοδό του από το χώρο Σένγκεν και υποβάλλεται σε διαδικασία επανεισδοχής προς το κράτος-μέλος από το οποίο ήλθε.
Στις 22 Μαρτίου 2013, η Sélina Affum, γκανεζικής ιθαγένειας, υποβλήθηκε σε έλεγχο από τη γαλλική αστυνομία στο σημείο εισόδου της υποθαλάσσιας σήραγγας της Μάγχης, ενώ επέβαινε σε λεωφορείο προερχόμενο από τη Γάνδη (Βέλγιο) με προορισμό το Λονδίνο. Αφού επέδειξε βελγικό διαβατήριο με φωτογραφία και όνομα τρίτου και καθώς δεν διέθετε κανένα άλλο έγγραφο ταυτότητας ή ταξιδιωτικό έγγραφο στο όνομά της, τέθηκε πρώτα υπό προσωρινή κράτηση λόγω παράνομης εισόδου στο γαλλικό έδαφος. Οι γαλλικές αρχές ζήτησαν ακολούθως από το Βέλγιο την επανεισδοχή της στο έδαφός του.
Η Sélina Affum υποστηρίζει ότι η κράτησή της δεν είναι νόμιμη και το γαλλικό Cour de cassation, με προδικαστική ερώτηση που υπέβαλε στο ΔΕΕ, ερωτά το Δικαστήριο εάν, βάσει της οδηγίας περί επιστροφής, επιτρέπεται να επιβληθεί ποινή φυλάκισης για την παράνομη είσοδο υπηκόου τρίτης χώρας στην εθνική επικράτεια.
Το Δικαστήριο με τη σημερινή του απόφαση μεταξύ άλλων επισημαίνει ότι τα κράτη-μέλη δεν μπορούν να επιτρέπουν τη φυλάκιση υπηκόων τρίτων χωρών, ως προς τους οποίους δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί η προβλεπόμενη στην οδηγία διαδικασία επιστροφής, λόγω και μόνον παράνομης εισόδου η οποία είχε αποτέλεσμα την παράνομη παραμονή τους, καθόσον μια τέτοια φυλάκιση μπορεί να εμποδίσει την εφαρμογή της διαδικασίας αυτής και να καθυστερήσει την επιστροφή, στερώντας κατ’ αυτόν τον τρόπο από την ανωτέρω οδηγία την πρακτική αποτελεσματικότητά της.
Το Δικαστήριο διευκρινίζει ότι αυτό δεν αποκλείει εντούτοις την ευχέρεια των κρατών-μελών να προβλέπουν ποινή φυλάκισης για την τέλεση άλλων αδικημάτων από εκείνα που στηρίζονται μόνο στην παράνομη είσοδο, συμπεριλαμβανομένων των περιπτώσεων κατά τις οποίες δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί η διαδικασία επιστροφής.
