Του Βασίλη Κ. Καλαμαρά [vasillis.kalamaras@gmail.com]
Τον Τζέφρυ Ευγενίδη, τον γνωρίσαμε και τον αγαπήσαμε μέσα από τα έργα του «Middlesex», «Αυτόχειρες παρθένοι» και «Σενάριο γάμου». Στην ευρεία φόρμα του μυθιστορήματος ο 58χρονος Ελληνοαμερικανός συγγραφέας αποδείχθηκε ένας ιδιοφυής παρατηρητής της κρίσης που συνταράζει την εφηβεία, της ενδοσκόπησης που οδηγεί στη γνώση του εαυτού μας, της αγάπης στην οικογένεια και του τι σημαίνει να είναι κανείς Αμερικανός στις μέρες μας.
Στη συλλογή διηγημάτων του «Δελτία παραπόνων» που μόλις κυκλοφόρησε στα ελληνικά (μετάφραση: ‘Αννα Παπασταύρου, εκδόσεις Πατάκη), ανακαλύπτουμε ένα ευρύ φάσμα θεματογραφίας: από τις κωμικές «αναπαραγωγικές» σκηνές του «Πουάρ» μέχρι την ονειρική, συγκινητική περιγραφή ενός νεαρού ταξιδιώτη που αναζητεί τη φώτιση στο «Air Mail». Εδώ μιλάει για ήρωες παγιδευμένους σε έκτακτες, προσωπικές και εθνικές, καταστάσεις.
Συναντάμε έναν αποτυχημένο ποιητή, ο οποίος, φθονώντας τα πλούτη των άλλων, κατά τη διάρκεια της κτηματομεσιτικής φούσκας, γίνεται καταχραστής, έναν κλαβιχορδίστα, του οποίου τα όνειρα για την τέχνη βουλιάζουν κάτω από τις υποχρεώσεις του γάμου και της πατρότητας. Σε άλλο διήγημά του, μια μαθήτρια λυκείου, της οποίας η επιθυμία να γλιτώσει από τις απαγορεύσεις των μεταναστών γονιών της την οδηγεί σε μια δραστική απόφαση που ανατρέπει τη ζωή ενός μεσόκοπου ακαδημαϊκού.
Η αφήγηση του συναρπάζει με την αμεσότητά της, ενώ πίσω από το πρώτο επίπεδο της που αποτελεί μία προσπάθεια να ειπωθεί ιά ιστορία με κατανοητό τρόπο, αρδεύει από το «σκοτεινό» πηγάδι των νοημάτων. Αυτή η άρδευση δεν είναι μία στατική διαδικασία νοηματοδότησης του έργου, αλλά ένα όχημα μέσω του οποίου ο αναγνώστης ανακαλύπτει βουβά σημεία της προσωπικής του ζωής και με αρωγό την λογοτεχνία τους δίνει λόγο. Έτσι, η ομιλούσα σιωπή ξεσπάει στην αποκαλυπτική «λογοδιάρροια» μέσω της ενσυναίσθησης των «χάρτινων» ηρωΐδων και ηρώων.
Ο Τζέφρυ Ευγενίδης γεννήθηκε στο Ντιτρόιτ και φοίτησε στα πανεπιστήμια Μπράουν και Στάνφορντ. Τιμήθηκε με το Βραβείο Πούλιτζερ για το μυθιστόρημά του «Middlesex», το οποίο ήταν επίσης στη βραχεία λίστα για το National Book Critics Circle Award, για το International IMPAC Dublin Literary Award και για το Prix Médicis.
Το «Σενάριο γάμου» (2011) ήταν υποψήφιο για το National Book Critics Circle Award και τιμήθηκε με το Prix Fitzgerald καθώς και με το Grand Prix de l’héroïne Madame Figaro. Το 2014, ο Ευγενίδης εκλέχτηκε μέλος της Αμερικανικής Ακαδημίας Τεχνών και Επιστημών.
