Του Βασίλη Κ. Καλαμαρά
Η Μεξικανή ζωγράφος Φρίντα Κάλο είχε δυό μάτια διαπεραστικά, ζωντανά και διάφανα τα οποία κοιτούσαν μέσα στην ψυχή του άλλου, καθώς σκιάζονταν από δύο σμιχτά φρύδια «μαύρης περιστέρας». Λίγο πριν από τον θάνατό της, στις 13 Ιουλίου 1954, σε μία ημερολογιακή της σημείωση, ζήτησε να την θυμούνται οι επερχόμενες γενιές μ’ αυτό το καταιγιστικό προφίλ: «Θα συνεχίσω να σού γράφω με τα μάτια μου». Ήταν σαράντα επτών ετών.
Ιούλιο πέθανε, Ιούλιο γεννήθηκε. Μόλις μία εβδομάδα χώριζε την γέννηση από την αποδημία της. Είχε γεννηθεί στις 6 Ιουλίου 1907-φέτος συμπληρώθηκαν εκατόν δέκα χρόνια από το γενέθλιο έτος της-, αλλά αυτό το ιδιαίτερο πλάσμα υποστήριζε ότι είχε έρθει στις φως το 1910. Δεν ήθελε να κρύβει τα χρόνια της, αλλά να δηλώνει με υπερηφάνεια ότι ο ερχομός της στον κόσμο είχε συμπέσει με την έκρηξη της Μεξικανικής Επανάστασης.
Η Φρίντα Κάλο αυτοβιογραφείται με σπαραχτικό τρόπο στον θεατρικό μονόλογο του 63χρονου Ιταλού συγγραφέα Πίνο Κακούτσι, «Φρίντα Κάλο. Viva la vida! [Ζήτω η ζωή!]» (εκδόσεις Άγρα). «Η Φρίντα», σημειώνει, «είναι η βαθιά ψυχή του Μεξικού, αντιπροσωπεύει τις αρχέγονες ρίζες του και την πεισματική αγκίστρωση στη ζωή, παρ’ όλα αυτά: γεννημένη από τη βροχή στη χώρα του γαλάζιου ουρανού, στα ψηλά οροπέδια κάτω από τα επιβλητικά ηφαίστεια, μάρτυρες σιωπηλούς τών παθών και τών τραγωδιών του».
Η Ιταλίδα ηθοποιός Κιάρα Μούτι έδωσε σάρκα και οστά σ’ αυτόν τον μονόλογο, όταν τον έπαιξε, το 2009, σε σκηνοθεσία Τζόρτζιο Γκαλιόνε, στο Θέατρο του Λέριτσι. Με το κείμενο για τη Φρίντα Κάλο, όπως εξομολογείται ο Πίνο Κακούτσι, «κλείνει συναισθηματικά μια τριλογία αφιερωμένη στις γυναίκες που πρωταγωνίστησαν στο Μεξικό κατά την εξαιρετικά έντονη, μετεπαναστατική, δημιουργική περίοδο: Η Τίνα Μποντότι και η Νάουι Ολίν γνώρισαν και συναναστράφηκαν τη Φρίντα, παρά τα έντονα πολιτικά πάθη και τις επιλογές της καθεμιάς, που τις χώρισαν τελικά για πάντα. Όταν όμως θυμάμαι τα φλογερά αυτά χρόνια, στη φαντασία μου παραμένουν αξεδιάλυτα δεμένες».
Χτυπημένη από πολιομυελίτιδα, όταν ήταν παιδί, στα δεκαεπτά της, σε ατύχημα, μια σιδερένια βέργα μπήκε στο γοφό και βγήκε από την κοιλιά της. Τσακισμένη σωματικά, βγήκε από τον ίδιο της τον θάνατο, και έγινε μια περσόνα του μονίμως επαναστατημένου Μεξικού, σύντροφος του «Ελέφαντα» Ντιέγκο Ριβέρα, του τοιχογράφου επαναστάτη. Η Φρίντα μετατρέπει τον πόνο της σε τέχνη, ζωγραφίζει τις σκέψεις που ενσαρκώνονται, τις ψυχικές διαθέσεις που γίνονται μορφές και χρώματα. Η αυτοπροσωπογραφία είναι η αυτοβιογραφία της, προτιμά την ένταση από το εύρος. Ξεγελούσε τη ζωή και τον θάνατο, περνώντας ανάμεσά τους.
