Η Αυγή βρέθηκε το 1993, στο σπήλαιο της Θεόπετρας και όπως αποδείχθηκε από την ανθρωπολογική εξέταση ήταν από 18-25 χρόνων, είχε ύψος 1,57 μ. και στα οστά της ανιχνεύτηκαν στοιχεία ήπιων αλλοιώσεων από επεισόδια φλεγμονής, πιθανά αναιμίας ή και σκορβούτου, καθώς και υποψία για ενδοκρινολογικό ή και μεταβολικό πρόβλημα.
Παλαιοδιατροφικές μελέτες υποδηλώνουν κατανάλωση τροφής από χερσαίο περιβάλλον και όχι από θαλάσσια προέλευση, όπως είπε στη σύντομη εισήγησή της η ανασκαφέας του χώρου Νίνα Κυπαρίσση-Αποστολίκα η οποία την βρήκε μετά από εφτά χρόνων ανασκαφική έρευνα. Ηταν η πρώτη νεκρή που εντοπίστηκε. Επρόκειτο για μια αδιατάρακτη ταφή στη θέση εναπόθεσής της. Υστερα από ραδιοχρονολογήσεις επί των οστών διαστώθηκε ότι έζησε στην 7η χιλιετία π.Χ. δηλαδή στη Μεσολιθική περίοδο, όπως προέκυπτε και από τη στρωματογραφική ακολουθία, σύμφωνα με την κα Κυπαρίσση.
Το ενδιαφέρον με αυτό εύρημα ήταν ότι στη Θεσσαλία που θεωρείται κοιτίδα του νεολιθικού πολιτισμού υπήρχαν πολλές επιστημονικές δημοσιεύσεις ως τότε, που υποστήριζαν πως δεν υπήρξε Μεσολιθική περίοδος, όπως δεν υπάρχει και στον μεγαλύτερο ελλαδικό χώρο. «Ο εντοπισμός στη στρωματογραφία ειδικής επίχωσης μεταξύ Παλαιολιθικής και Νεολιθικής, που την αποδώσαμε στη Μεσολιθική, αλλά κυρίως η ανεύρεση της ίδιας της ταφής επιβεβαίωσαν την αδιαμφισβήτητη παρουσία του μεσολιθικού ανθρώπου στη Θεσσαλία.
Δύο επιπλέον ταφές της ίδιας περιόδου βρέθηκαν στο σπήλαιο τα επόμενα χρόνια, όλες κοντά στην είσοδο του σπηλαίου, δίνοντας αφορμή για συζητήσεις περί ταφικών πρακτικών και δοξασιών. Καθώς το κρανίο της διατηρούνταν σε άριστη κατάσταση, αποφασίσαμε την ανάπλασή του, προκειμένου, για διδακτικούς λόγους, να εκτεθεί στο υπό δημιουργία τότε ειδικό μουσείο, το οποίο και το αναμένει τώρα» πρόσθεσε η αρχαιολόγος.
«Το κρανίο και τα οστά της Αυγής ήταν σε εξαιρετική κατάσταση, ήδη συντηρημένα όταν τα είδαμε εμείς και πρόσφεραν μια πλούσια πηγή πληροφοριών» είπε στη συνέχεια ο επίκουρος καθηγητής Μαν. Παπαγρηγοράκης που είχε το 2010 την πρωτοβουλία για την ανάπλαση του προσώπου της Μύρτιδας η οποία απεικονίζεται πλέον στα μαθητικά βιβλία της Ιστορίας στην Αυστραλία και στις 15 Φεβρουαρίου θα κυκλοφορήσει ειδικό γραμματόσημο με τη μορφή της από τα ΕΛΤΑ. Για την Αυγή, που ονομάστηκε έτσι γιατί έζησε στην αυγή του πολιτισμού, «τα αρχαιολογικά χαρακτηριστικά και οι ενδείξεις της ανασκαφής βοήθησαν να τεκμηριωθούν τα ιατρικά ευρήματα».
Γρήγορα σχηματίστηκε ένας ιατρικός φάκελλος για την Αυγή σα να ήταν ασθενής της σημερινής εποχής. Και κάθε φορά που διατυπώνονταν ερωτήματα κατά τις επιστημονικές συνεδριάσεις της διεπιστημονικής ομάδας, οι απαντήσεις έρχονταν από εξειδικευμένες εξετάσεις σε ειδικά εργαστήρια του Ελλαδικού χώρου.
Οι αρχαιολογικές πληροφορίες μερικές φορές συγκρούονται με τα ιατρικά αποτελέσματα έμμεσα, όμως σχεδόν όλες οι αμφισβητήσεις είναι δυνατόν να τεκμηριωθούν άμεσα με ειδικές εξετάσεις, σύμφωνα με τον κ. Παπαγρηγοράκη. «Εδώ θα πρέπει να απαντηθεί, με περαιτέρω έρευνα, η ασυμφωνία δύο σημαντικών στοιχείων του σκελετού της Αυγής: της άρθρωσης του ισχίου, δηλαδή της κεφαλής του μηριαίου οστού, με τη μορφολογία της άρθρωση της κοτύλης στο οστό της λεκάνης. Η δυσαρμονία μεγέθους κεφαλής ισχίου και κοτύλης μάς κατευθύνει τη σκέψη στο ότι η Αυγή είχε πρόβλημα με τις αρθρώσεις της».
«Όταν εκτιμηθούν όλα τα δεδομένα που έχουμε μέχρι τώρα, δηλαδή η μακροσκοπική εικόνα, η ακτινολογική τεκμηρίωση, τα εργαστηριακά αποτελέσματα, κάνουμε την εξής υπόθεση εργασίας. Η βιολογική της ηλικία αν προσδιοριστεί από την ωριμότητα των μακρών οστών της είναι περίπου 15 χρόνων, ενώ μέσω της πανοραμικής ακτινογραφίας των δοντιών της, την προσδιορίζουμε στα 18+ – 1 χρόνια» συνέχισε.
«Αν στις ενδείξεις από την κεφαλομετρική ακτινογραφία προστεθούν το ότι η έξω επιφάνεια του κρανίου είναι δίκην βούρτσας, η ύπαρξης στοιχείων πορώδους υπερόστωσης, και επίσης η ελαφρά πάχυνση της διπλόης, αυτά τα στοιχεία σε συνδυασμό με τις δοκιδώσεις των μακρών οστών επιβεβαιώνουν ότι η Αυγή παρουσίαζε ένα είδος αναιμίας σε συνδυασμό με υποβιταμίνωση. Όλα μαζί μας οδηγούν στο συμπέρασμα ύπαρξης κάποιου πολυπαραγοντικού συνδρόμου άγνωστου μέχρι σήμερα».
Στην εκδήλωση δυστυχώς δεν ήταν παρών ο Σουηδός γλύπτης Οσκαρ Νίλσον που έκανε τις δύο αναπλάσεις των κοριτσιών για να μας εξηγήσει πού βασίζει το μορφασμό που έδωσε στην Αυγή και τα κόκκινα μαλλιά της Μύρτιδας τα οποία είναι κάπως ξένα στον ελληνικό πληθυσμό εκείνης της εποχής, αλλά και της σημερινής.
Ειπώθηκε ωστόσο ότι για την ανάπλαση του προσώπου της Αυγής ακολουθήθηκε η ίδια μεθοδολογία τεκμηρίωσης όπως και για τη Μύρτιδα, η μέθοδος Μάντσεστερ. Ο γλύπτης, σύμφωνα με αυτή τη μέθοδο, τοποθετεί δείκτες για το μέγεθος και τη θέση των μυών και αρχίζει να «χτίζει» το πρόσωπο από τα μέσα προς τα έξω. Τοποθετεί πρώτα τις εσωτερικές στιβάδες του σκελετού του προσωπικού κρανίου και συνεχίζει με τους μυς, προς τα έξω. Η όλη διαδικασία συγκροτείται από 26 φάσεις, μυς και μυϊκό ιστό, μέχρι την τελευταία που είναι η τοποθέτηση της τριχοφυΐας. Ο Οσκαρ Νίλσον ανήκει στο σουηδικό μουσείο Βάσα και ειδικεύεται στις αναπλάσεις προσώπων του παρελθόντος.
Κια επειδή ο κόσμος ενδιαφέρεται να δεί κι άλλα τέτοια πρόσωπα του παρελθόντος ο κ. Παπαγρηγοράκης εξέφρασε την ελπίδα «σύντομα να ακολουθήσει και η ανάπλαση ενός ακόμη αρχαίου προσώπου, της Ηδύλης του 5ου αιώνα π.Χ., από τις Φερές της Μαγνησίας».
