Ερωτικός Ζουλάφσκι, πολιτικός Μπουνιουέλ
Του Νίνου Φένεκ Μικελίδη
**** Σημασία έχει ν’ αγαπάς
L’ important c’ est d’ aimer. Γαλλία/Ιταλία/Δυτ. Γερμανία, 1975. Σκηνοθεσία: Αντρέι Ζουλάφσκι. Σενάριο: Κρίστοφερ Φρανκ, Αντρέι Ζουλάφσκι. Ηθοποιοί: Ρόμι Σνάιντερ, Φάμπιο Τέστι, Ζακ Ντιτρόνκ, Κλοντ Ντοφέν. 109΄
Ο έρωτας, μαζί και ο πόνος, σ’ ένα διεφθαρμένο, χωρίς διέξοδο ή λύτρωση, κόσμο, είναι το θέμα της εξαίρετης αυτής ταινίας του Πολωνού Αντρέι Ζουλάφσκι (βασισμένης σ’ ένα μυθιστόρτημα του Κρίστοφερ Φρανκ), που προβάλλεται σε επανέκδοση.
Το βασανισμένο ερωτικό τρίγωνο της ταινίας (ο φωτογράφος, η πορνοστάρ και ο σύζυγος) είναι άνθρωποι που αγωνίζονται να επαναπροσδιοριστούν σε μια κοινωνία όπου κυριαρχούν το έγκλημα, ο γκανγκστερισμός και η διαστροφή. Από την πρώτη κιόλας σκηνή, με την ηθοποιό να υποχρεώνεται, σε μια σκηνή πορνό που γυρίζει, να κάνει έρωτα με ένα μισοπεθαμένο, αιματοβαμμένο άντρα, φωνάζοντας «σ’ αγαπώ», μπαίνουμε σ’ ένα αγχωμένο, εφιαλτικό κόσμο, απ’ όπου δεν υπάρχει διέξοδος.
Ο φωτογράφος (Φάμπιο Τέστι), που παρακολουθεί το γύρισμα, παρασυρμένος από τη γοητεία της γυναίκας (Ρόμι Σνάιντερ), θα θελήσει να τη «λυτρώσει», ανεβάζοντας το σεξπιρικό «Ριχάρδο Γ΄», με λεφτά που δανείζεται από τον υπόκοσμο. Η λύτρωση όμως δεν υπάρχει πουθενά. Μόνο μια βασανιστική, γεμάτη απογοητεύσεις, κατάδυση πορεία στο σκοτάδι. Κατάδυση στην οποία δεν υπάρχει θέση για τον αγνό έρωτα του φωτογράφου.
Με μια κάμερα που κινείται συνεχώς, με ένα φρενήρη, σχεδόν χορευτικό, ρυθμό, μέσα από διαδρόμους και κλειστοφοβικούς γενικά χώρους, με εικόνες βουτηγμένες σε μια αισθησιακή, παράξενη, εξωπραγματική θα έλεγα, ομορφιά, με εκφραστικά γκρο πλάνα των βασανισμένων, γεμάτων αγωνία, προσώπων των τριών πρωταγωνιστών του, ο Ζουλάφσκι καταγράφει, μεθοδικά, αποφασιστικά, χωρίς παρεκκλίσεις, εκμεταλλευόμενος κάθε μέσο που του προσφέρει η τέχνη του (μαζί και το μελόδραμα), την προσωπική αυτή τραγωδία ενός χωρίς σωτηρία, καταδικασμένου από την αρχή, έρωτα. Ενός έρωτα όμως που έχει τη δική του σημασία, που, όπως ο σκηνοθέτης αφήνει να νοηθεί, δεν έχει χάσει την αξία του.
*** ½ – Ο πυρετός ανεβαίνει στο Ελ Πάσο
La fievre monte a El Pao. Γαλλία/Μεξικό, 1959. Σκηνοθεσία: Λουίς Μπουνιουέλ. Σενάριο: Λουίς Μπουνιουέλ, Λουίς Αλκορίζα, Σαρλ Ντορά, Λουί Σαπέν. Ηθοποιοί: Ζεράρ Φιλίπ, Μαρία Φελίξ, Ζαν Σερβέ. 97΄
Ο πυρετός σεξουαλικά αλλά και πολιτικά ανεβαίνει στο μικρό, απομονωμένο, στο οποίο στέλνονται οι πολιτικοί κρατούμενοι, νησί του Ελ Πάο στην πιο πολιτική αυτή ταινία του μεγάλου Ισπανού δημιουργού Λουίς Μπουνιουέλ (αν και ο ίδιος θεωρούσε τη λιγότερο πετυχημένη του), που προβάλλεται σε επανέκδοση.
Η ιστορία αρχίζει όταν ο δικτάτορας κυβερνήτης του νησιού δολοφονείται και τη θέση του αναλαμβάνει προσωρινά ο Ραμόν Βάσκεθ (με τον Ζεράρ Φιλίπ, που πέθανε πριν τελειώσει την ταινία, σε ηλικία μόλις 37 χρονών), ο φιλελεύθερος γραμματέας του πρώην κυβερνήτη, και εραστής της αισθησιακής γυναίκας (Μαρία Φέλιξ) του δολοφονημένου προέδρου, ο οποίος όμως δεν καταφέρνει να κάνει τις αλλαγές που θέλει.
Ταινία-ανάθεση, που παρά τους περιορισμούς της, δίνει την ευκαιρία στον Μπουνιουέλ να κάνει κριτική των ολοκληρωτικών καθεστώτων αλλά και να μιλήσει για την εξουσία που διαφθείρει. Έξοχος στο ρόλο ο Ζεράρ Φιλίπ και πολύ καλή η Μαρία Φελίξ, με τον Μπουνιουέλ, να εκμεταλλεύεται την παρουσία της για να φτιάξει μερικές, γεμάτες αισθησιασμό, σκηνές.
** ½ – Τι κι αν έπεσε ο Γράμμος, εμείς θα νικήσουμε
Ελλάδα, 2017. Ντοκιμαντέρ. Σκηνοθεσία-σενάριο: Κώστας Σταματόπουλος. 95΄
Τον ελληνικό εμφύλιο πόλεμο από την πλευρά του Δημοκρατικού Στρατού παρουσιάζει το αρκετά ενδιαφέρον αυτό ντοκιμαντέρ του Κώστα Σταματόπουλου, που γύρισε για λογαριασμό της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ.
Με πρωτότυπο υλικό και διάφορα σπάνια ντοκουμέντα αλλά και σύγχρονες συνεντεύξεις, η ταινία καταγράφει την ηρωική (με μελοδραματικά στοιχεία) πορεία του Δημοκρατικού Στρατού στα βουνά της Ρούμελης. Το ντοκιμαντέρ δυστυχώς παραλείπει την αναγκαία σήμερα αυτοκριτική, το σημαντικό ρόλο του Άρη Βελουχιώτη στην όλη Αντίσταση καθώς και τις σχέσεις του ελληνικού κομμουνιστικού κόμματος με εκείνο της Σοβιετικής Ένωσης.
ΟΙ ΑΛΛΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ
*** ½ – ΑΠΕΡΑΝΤΟ ΓΑΛΑΖΙΟ (Le grand bleu). Γαλλία, 1988. Σκηνοθεσία-σενάριο: Λικ Μπεσόν. Ηθοποιοί: Ροζάνα Αρκέτ, Ζαν-Μαρκ Μπαρ, Ζαν Ρενό. Σέρτζιο Καστελίτο. 168΄
Ένα όμορφο, μαγευτικό (μαζί και φολκλορικό) ταξίδι στον άγνωστο κόσμο της θάλασσας (με φόντο την Αμοργό) μέσα από την αναμέτρηση ανάμεσα σε δυο πρώην φίλους και παγκόσμια γνωστούς δύτες. Σε επανέκδοση.
** ΕΚΔΙΚΗΣΗ ΜΕ ΣΤΙΛ (Going in Style). ΗΠΑ, 2017. Σκηνοθεσία: Ζακ Μπραφ. Σενάριο: Θίοντορ Μέλφι, Εντουαρντ Κάνον. Ηθοποιοί: Μάικλ Κέιν, Μόργκαν Φρίμαν, Άλαν Άρκιν, Αν-Μάργκρετ. 96΄
Ο συχνά υποψήφιος για Χρυσές Σφαίρες ηθοποιός, και σποραδικά σκηνοθέτης, Ζακ Μπραφ έφτιαξε μια ευχάριστη, διασκεδαστική κωμωδία γύρω από ένα ηλικιωμένο τρίο (Κέιν, Φρίμαν, Αρκιν) που αποφασίζει να οργανώσει τη ληστεία μιας τράπεζας σε εκδίκηση των απάνθρωπων τραπεζών που, με διάφορα κόλπα, τους «έφαγαν» τις συντάξεις τους.
ΚΑΠΟΤΕ ΣΤΗΝ ΚΑΛΙΦΟΡΝΙΑ (Once Upon a Time in Venice). ΗΠΑ, 2017. Σκηνοθεσία: Μαρκ Κάλεν. Σενάριο: Μαρκ Κάλεν, Ρομπ Κάλεν. Ηθοποιοί: Μπρους Γουίλις, Τζον Γκούντμαν, Τζέισον Μομόα. 93΄
Αδιάφορη, χιουμοριστική αστυνομική περιπέτεια, είδος παρωδίας των κλασικών φιλμ νουάρ, με τον Μπρους Γουίλις στο ρόλο ενός ντετέκτιβ της συμφοράς, στην περιοχή Βένις (Βενετία) της Καλιφόρνια, μπλεγμένο σε διάφορες υποθέσεις: από την αναζήτηση του κλεμμένου σκύλου της ανιψιάς του μέχρι το κυνηγητό από τη συμμορία ενός τοκογλύφου. Μπερδεμένο, αφελές σενάριο, αμέτρητες κοινοτοπίες και ένας κουρασμένος Γουίλις να επαναλαμβάνει τον εαυτό του…
