ΝΕΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ
Στο νησί της ελευθερίας και του έρωτα συντροφιά με την Μαριάν και τον Λέναρντ
Του Νίνου Φένεκ Μικελίδη
*** ½ – Μαριάν και Λέναρντ: λόγια αγάπης
Marianne and Leonard, Words of Love. ΗΠΑ, 2019. Σκηνοθεσία: Νικ Μπρούμφιλντ. Με τους: Νικ Μπρούμφιλντ, Μαριαν Ίλεν, Λέναρντ Κοέν, Μπίλι Ντόνοβαν, Τζούντι Κόλινς, Ρον Κορνίλιους. 102΄
Δοσμένο με ποιητική διάθεση είναι το ντοκιμαντέρ “Μαριάν & Λέναρντ, λόγια αγάπης” του διάσημου Βρετανού σκηνοθέτη Νικ Μπρούμφιλντ, γύρω από την πολύπλοκη ερωτική σχέση ανάμεσα στο διάσημο τραγουδιστή Λέναρντ Κοέν και την «Ελληνίδα μούσα» του (όπως την αποκαλούσε ο ίδιος), τη Νορβηγίδα Μαριάν Ίλεν.
Με συνεντεύξεις από πρόσωπα που γνώρισαν το ζευγάρι (από στενούς φίλους, συνεργάτες και συγγραφείς), αλλά και με παρεμβολή του ίδιου (όπως συνήθως κάνει και σε άλλα ντοκιμαντέρ του), φωτογραφίες και σπάνιο αρχειακό υλικό, ο Μπρούμφιλντ έφτιαξε μια ταινία γύρω από την τόσο προσωπική, ταυτόχρονα πνευματικά δυνατή, σχέση ανάμεσα στα δυο αυτά άτομα, σχέση που ξεκίνησε στην Ύδρα το 1960, περίοδο όταν ξένοι καλλιτέχνες (μουσικοί, συγγραφείς και άλλοι) ζούσαν μια μποέμικη ζωή στα ελληνικά νησιά – στην Ύδρα, στο νησί της ομορφιάς, της αγνότητας και της ελευθερίας», «κάτω από το ελληνικό φεγγάρι και τ’ αστέρια», όπως το χαρακτηρίζει κάποια στιγμή ο ίδιος ο Μπρούμφιλντ ακριβώς όπως ήταν όταν, το 1968, ο ίδιος ο 20χρονος τότε Μπρούμφιλντ συνάντησε για πρώτη φορά, κάτω από τον μεσογειακό ήλιο, τον Κοέν και την Μαριάν, με την οποία είχε και ο ίδιος ερωτική σχέση.
Δεν είναι η πρώτη φορά που ο διάσημος ντοκιμαντερίστας Μπρούμφιλντ καταπιάνεται με τη σχέση ανάμεσα σε διάσημα πρόσωπα. Στο επίμαχο ντοκιμαντέρ του «Kurt and Courtney» (1998) είχε καταπιαστεί με τη σχέση ανάμεσα στον Kurt Cobain και την Courtney Love. Τη φορά αυτή, ο Μπρούμφιλντ οδηγεί την κάμερά του μέσα από σπάνιες φωτογραφίες, υλικό, αλλά και διάφορες ιστορίες και ανέκδοτα, ψάχνοντας και επιμένοντας, στην προσπάθειά του να καταγράψει όχι μόνο τη σχέση του Λέναρντ με την Ίλεν αλλά και να δώσει μια εικόνα της καριέρας του Κοέν από την νεανική του περίοδο στο Μοντρεάλ του Καναδά, περνώντας από την Ύδρα και φτάνοντας ως τις συναυλίες του στο Ile-de-France και στο Ισραήλ. Για να φτιάξει τελικά ένα ειδος εξομολόγησης ειλικρινούς και αγνής αγάπης για τα δυο του πρόσωπα.
*** Ζίζοτεκ
Ελλάδα, 2019. Σκηνοθεσία: Βαρδής Μαρινάκης. Σενάριο: Σπύρος Κρίμπαλης, Βαρδής Μαρινάκης. Ηθοποιοί: August Λάμπρου-Νεγρεπόντης. Δημήτρης Ξανθόπουλος, Πηνελόπη Τσιλίκα, Νίκος Γεωργάκης, Μάγδα Λέκκα. 92’
Το δράμα ενός εννιάχρονου αγοριού, παιδιού μεταναστών, του Ιάσωνα, που το εγκαταλείπει η άρρωστη μητέρα του σε μια γιορτή σ’ ένα απόμερο χωριό αφηγείται στη νέα του ταινία «Ζίζοτεκ», ο Βαρδής Μαρινάκης («Μαύρο λειβάδι»). Ο μικρός Ιάσωνας θα βρει καταφύγιο στο γειτονικό δάσος, στην καλύβα του Μηνά, ενός μοναχικού μουγγού, γενειοφόρου άντρα, που ασχολείται με ύποπτες δουλειές, με τον οποίο θα αναπτυχθεί σταδιακά μια τρυφερή σχέση πατέρα-γιου (ο πραγματικός πατέρας είναι απών).
Αν αρχικά, ο Μαρινάκης ακολουθεί μια ρεαλιστική αντιμετώπιση, μέσα από τη σχέση του Ιάσωνα με την Εύα, την άρρωστη μητέρα του (ποτέ δεν μαθαίνουμε την ακριβή αρρώστια της), και παρά τις κάποιες παρεμβολές που δεν αναπτύσσονται αρκετά (οι σχέσεις του Μηνά με τους εγκληματίες διακινητές) σταδιακά, μέσα από τα φλας-μπακ μιας πιο ήρεμης, όμορφης σχέσης του μικρού Ιάσωνα με τη μητέρα του, και τη σχέση του Ιάσωνα με τον Μηνά και τα διάφορα αντικείμενα στην καλύβα, και την φανταστική ύπαρξη μιας αρκούδας, η ταινία αποκτά μια ποιητική, ονειρική πλευρά, ιδιαίτερα στις τελευταίες σκηνές, με τον Ιάσωνα, να φοράει τη μάσκα ζώου (αντίστοιχη με το τομάρι του πάνθηρα που φορούσε ο μυθικός Ιάσωνας), και να ξεκινά, όχι για να αποκτήσει το Χρυσόμαλλο Δέρας αλλά να συναντήσει, και ίσως να σκοτώσει (;) την αρκούδα του δάσους.
Πλευρά που τονίζει με την προσεγμένη, εικαστικά εξαιρετική (ιδιαίτερα στις σκηνές της γιορτής αλλά κι εκείνες του φινάλε στα χιονισμένα βουνά) και με ωραία χρώματα φωτογραφία της Χριστίνας Μουμούρη. Στην όλη ατμόσφαιρα συμβάλλουν και οι ερμηνείες τόσο του Δημήτρη Ξανθόπουλου (Μηνά) και της Πηνελόπης Τσιλίκα (Εύα), όσο και του Αύγουστου-Λάμπρου Νεγρεπόντη που δίνει, αξίζει να αναφέρω, με τρόπο θαυμάσιο το ρόλο του μικρού Ιάσωνα.
*** Οι δύο Πάπες
The Two Popes. Βρετανία, 2019. Σκηνοθεσία: Φερνάντο Μεϊρέγιες. Σενάριο: Άντονι ΜακΚάρντεν. Ηθοποιοί: Τζόνθαν Πράις, Άντονι Χόπκινς, Χουάν Μινουτζίν, Σίντνεϊ Κόουλ. 125΄
Τη θέση του εκσυγχρονισμένου Βατικανού, όπως το προωθεί ο νέος, από την Αργεντινή, Πάπας Φραγκίσκος, παρουσιάζει η ταινία αυτή του Βραζιλιάνου σκηνοθέτη Φερνάντο Μεϊρέγιες («Η πόλη του θεού», Ο επίμονος κηπουρός»). Αλλαγή προς εκσυγχρονισμό, κοινωνικό και θρησκευτικό, που ξεκίνησε το 2013 όταν ο συντηρητικός Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ΄ αποφάσισε, ξαφνιάζοντας τα περισσότερα από δυο δισεκατομμύρια πιστούς, να παραιτηθεί από το αξίωμα – ο δεύτερος στην ιστορία των Παπών που παραιτήθηκε μετά τον Γρηγόριο ΧΙΙ το 1415 – ανοίγοντας έτσι την είσοδο στη θέση του Ποντίφικα τον «φτωχό» Αργεντινό Επίσκοπο Χόρχε Μάριο Μπεργκόλιο που ως ο νέος Πάπας Φραγκίσκος (ο πρώτος εκτός Ευρώπης, ο πρώτος από Λατινική Αμερική και ο πρώτος Ιησουίτης Πάπας) θα αρχίσει να κάνει πράξη τις ανανεωτικές για την καθολική εκκλησία ιδέες του.
Παρά τις κάποιες αναμενόμενες, που δεν προσφέρουν τίποτα το καινούριο, σκηνές, εκείνο που τελικά ξεχωρίζει (και μέχρι σ’ ένα μεγάλο βαθμό συναρπάζει) στην ταινία είναι η «σύγκρουση» ανάμεσα στους δυο Πάπες, τον άκρως συντηρητικό (ναζιστή τον αποκαλούσαν μερικοί Καθολικοί) Βενέδικτο (πρώην Καρδινάλιο Ράτζιγκερ) και τον φτωχό (που ζούσε όπως και το απλό ποίμνιό του), έτοιμο να αλλάξει το πρόσωπο του Βατικανού, Πάπα Φραγκίσκο.
Σύγκρουση που αναπτύσσεται μέσα από ένα εξαιρετικό σενάριο, με επίκεντρο μια σειρά συζητήσεων ανάμεσα στους δυο άντρες, που παρουσιάζουν τις δυο διαφορετικές απόψεις πάνω στο δρόμο που πρέπει να ακολουθήσει στις μέρες μας η Καθολική Εκκλησία – συζητήσεις που ίσως να μην έγιναν όπως παρουσιάζονται στην ταινία αλλά που δίνουν τέλεια το στίγμα της όλης πορείας του νέου και του παλιού Βατικανού. Σύγκρουση αξίζει να τονίσω που δίνουν με τρόπο εξαιρετικό, στην κάθε τους λεπτομέρεια, και διανθισμένες με χιούμορ, οι ερμηνείες των δυο πρωταγωνιστών, του Τζόναθαν Πράις (Φραγκίσκος) και του Άντονι Χόπκινς (Βενεδίκτος).
*** Ραντεβού στο Belle Epoque
Γαλλία, 2019. Σκηνοθεσία-σενάριο: Νικολά Μπεντός. Ηθοποιοί: Ντανιέλ Οτέιγ, Γκιγιόμ Κανέ, Ντοριά Τιλιέ, Φανί Αρντάν, Πιέρ Αρντιτί, Ντενί Πολνταλιντές. 115΄
Την αμερικανική τηλεοπτική σειρά «Westworld» μου θύμισε η δραματική αυτή κομεντί του Γάλλου Νικολά Μπεντός. Εκεί που οι βαριεστημένοι Αμερικανοί αναζητούσαν τρόπο φυγής και διασκέδασης μέσα από ένα φτιαχτό, φανταστικό κόσμο, όπου μπορούσαν, ατιμώρητοι, να κάνουν ότι θέλουν, οι βαριεστημένοι πλούσιοι Γάλλοι, που θέλουν να αποδράσουν από μια μίζερη πραγματικότητα, όπως ο 60χρονος, πρώην κομίστας, Βικτόρ (ένας πολύ καλός Ντανιέλ Οτέιγ), βρίσκουν διέξοδο στη θεραπευτική λύση που τους προσφέρει ένας έξυπνος διοργανωτής (Γκιγιόμ Κανέ): στην αναπαράσταση σκηνοθετημένων ταξιδιών, προσφέροντάς τους την ευκαιρία να γνωρίσουν διάφορα διάσημα πρόσωπα όπως η Μαρία Αντουανέτα, ο Έρνεστ Χέμινγουεϊ, ή κάποιο άλλο πρόσωπο της προτίμησής τους.
Ένα τέτοιο ταξίδι, μια ιστορική αναπαράσταση στο ανασυστημένο μπάρ «Belle Epoque» της Λιόν του 1974, την ημέρα που πρωτογνώρισε τη γυναίκα του, αποφασίζει να κάνει ο Βικτόρ. Μόνο που τη γυναίκα του, στο σκηνοθετημένο αυτό ταξίδι, ερμηνεύει μια νεότερη, ελκυστική γυναίκα, που αρχίζει σταδιακά να προσελκύει τον Βικτόρ. Με αποτέλεσμα η επιστροφή στο παρελθόν θα έχει τα απρόσμενά της, που ο Νικολά Μπεντός διανθίζει με χιούμορ και διάφορα διασκεδαστικά (κάπου-κάπου και δραματικά) ευρήματα, με τους Οτέιγ, Κανέ και Φανί Αρντάν να προσφέρουν απολαυστικές ερμηνείες)
