ΝΕΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ

Πολιτική διαφθορά από Αλεξέι Γκέρμαν Τζούνιορ και μελέτη χαρακτήρων από Σατιαζίτ Ρέι

Του Νίνου Φένεκ Μικελίδη

**** Κατ’ οίκον περιορισμός

Delo/House Arrest. Ρωσία, 2021. Σκηνοθεσία: Αλεξέι Γκέρμαν Τζούνιορ. Σενάριο: Αλεξέι Γκέρμαν Τζούνιορ, Μαρία Όγκνεβα. Ηθοποιοί: Μέραμπ Νινίντζε, Άννα Μιχάλκοβα, Ρόζα Χαϊρουλίνα. 106´

Την πολιτική διαφθορά και καταπίεση καθώς και τη βία του κράτους καταγγέλλει στην τολμηρή ταινία του «Κατ’ οίκον περιορισμός», ο Ρώσος σκηνοθέτης Αλεξέι Γκέρμαν Τζούνιορ, που προηγούμενες ταινίες του είδαμε τόσο στο φεστιβάλ του Βερολίνου («Ντοβλάτοβ», όσο και σ’ εκείνο της Βενετίας («Χάρτινος στρατιώτης», που κέρδισε και το Αργυρό Λιοντάρι).

Ήρωάς του, τη φορά αυτή, είναι ο Νταβίντ (πολύ καλή ερμηνεία από τον Μέραμπ Νινίντζε), ένας καθηγητής σε ρωσική επαρχιακή πόλη, που αποφασίζει να ξεσκεπάσει τον δήμαρχο της περιοχής για διαφθορά, με αποτέλεσμα να καταγγελθεί ο ίδιος για δήθεν υπεξαίρεση και να καταδικαστεί σε κατ’ οίκον περιορισμό, μέχρι την αναμονή της δίκης.

Στον περιορισμένο στο χώρο του διαμερίσματός, που δίνει στον Γκέρμαν την ευκαιρία της δημιουργίας μιας καφκικής ατμόσφαιρας, ο Νταβίντ συναντά διάφορα πρόσωπα, από μια άρρωστη μητέρα, που λατρεύει και η οποία συνεχώς καπνίζει, όπως κι ο ίδιος, τη χωρισμένη σύζυγο που εργάζεται στο δημοτικό συμβούλιο του Δήμου κα μερικούς φίλους, και προσπαθεί να προωθήσει την υπόθεση του, που οι φοβισμένοι κάτοικοι της πόλης (μαζί και η πρώην σύζυγος) αρνούνται να τον υποστηρίξουν, παρόλο που όλοι τους γνωρίζουν την αλήθεια για τις υπεξαιρέσεις και την όλη διεφθαρμένη πολιτική του δημάρχου.

Σε μια περίοδο που το ρωσικό κράτος του Πούτιν όχι μόνο περιορίζει ολοένα και περισσότερο τα δικαιώματα των πολιτικών του αλλά και συλλαμβάνει τους πολιτικούς του αντιπάλους (ανάμεσα στα πρόσφατα παραδείγματα αναφέρω εκείνο του Αλεξέι Ναβάλντι καθώς και του σκηνοθέτη Κίριλ Σερεμπρένικοβ, που κατηγορήθηκε, όπως και ο ήρωας της ταινίας, για υπεξαίρεση, και παρέμεινε σε κατ’ οίκον περιορισμό για 18 μήνες), η ταινία του Γκέρμαν παραμένει μια ταινία δοσμένη με ξεχωριστή δύναμη, ταυτόχρονα μια γενναία κραυγή, όχι μόνο για τη Ρωσία του Πούτιν αλλά αλλά και για άλλες χώρες που κάτω από τον μανδύα της δημοκρατίας οδηγούνται σε παρόμοιες απαράδεκτες, αντιδημοκρατικές αδικίες.

**** Nayak: Ο ήρωας

Nayak. Ινδία, 1966. Σκηνοθεσία-σενάριο: Σατιαζίτ Ρέι. Ηθοποιοί: Ούταμ Κουμάρ, Σαρμίλα Ταγκόρ, Μπιρεσβάρ Σεν, Νιρμάλ Γκος. 117´

Μετά την αριστουργηματική τριλογία του, γνωστή ως «τριλογία του Απού» και τις εξίσου αριστουργηματικές «Δωμάτιο μουσικής» («Jalsaghar») και «Μεγαλούπολη» (Mahanagar), ο Ινδός σκηνοθέτης Σατιαζίτ Ρέι επιστρέφει με το «Nayak: ο ήρωας», μια ακόμη σημαντική ταινία, είδος μελέτης χαρακτήρων.

Με αφορμή το ταξίδι του από την Καλκούτα στο Δελχί για να παραλάβει το βραβείο του, ο διάσημος σταρ του κινηματογράφου Αρίνταμ Μούκερτζι βρίσκει την ευκαιρία να επανεξετάσει την μέχρι τότε καριέρα του αλλά και να αντιμετωπίσει τη μοναξιά και την ανασφάλεια του, καθώς και τον φόβο μιας μελλοντικής αποτυχίας.

Στο τρένο για το Δελχί, που καλύπτει και το μεγαλύτερο τμήμα της ταινίας, ο Αρίνταμ θα συναντήσει διάφορους θαυμαστές, μαζι και μια νεαρή δημοσιογράφο, που αν και αρχικά δεν ενδιαφέρεται για τον κινηματογράφο, αποφασίζει τελικά να του πάρει συνέντευξη, πείθοντας τον να μιλήσει για πράγματα διαφορετικά από τις συνηθισμένες κοινοτοπίες που ο Αρίνταμ δίνει στον Τύπο για να κρατάει το ιμάτζ που αναμένουν από αυτόν οι θαυμαστές του.

Μέσα από τις εξομολογήσεις του, τα φλας-μπακ στο παρελθόν του, τα όνειρα και τους εφιάλτες του (σε μια σκηνή τον βλέπουμε να περπατάει μέσα από λόφους χαρτονομισμάτων και τελικά να πνίγεται σε μια κινούμενη άμμο από χαρτονομίσματα), ο Ρέι σκιαγραφεί το πολύπλευρο πορτρέτο του φιλμ σταρ πρωταγωνιστή του, που τα διάφορα προσωπικά του προβλήματα δεν διαφέρουν από εκείνα των άλλων ανθρώπων, όπως ο Ρέι μας παρουσιάζει μέσα από παράλληλες «παρεμβάσεις» στη διάρκεια του ταξιδιού.

Με τη μαυρόασπρη φωτογραφία του εξαίρετου, τακτικού του συνεργάτη, Σουμπράτα Μίτρα, με μια κάμερα που περιφέρεται με άνεση ανάμεσα στα βαγόνια και τους διαδρόμους του τρένου, με την ωραία μουσική (του ίδιου του Ρέι) και με εν στιλ ανάμεσα στον κοινωνικό ρεαλισμό των πρώτων ταινιών του και εκείνο των ταινιών του Μπουνιουέλ και του Μπέργκμαν (στις ονειρικές, εφιαλτικές σκηνές του), ο Ρέι έφτιαξε μια ακόμη θαυμάσια ταινία που ακόμη και σήμερα εξακολουθεί να εκπλήσσει αλλά και να επηρεάζει σύγχρονους σκηνοθέτες.

Ο Ούταμ Κουμάρ, ο πιο διάσημος σταρ των μεγάλων ινδικών επιτυχιών της τότε εποχής, ερμηνεύει τέλεια, ένα, κατά κάποιο τρόπο, ρόλο παραπλήσιο με τον εαυτό του, έχοντας στο πλάι του τη θαυμάσια Σαρμίλα Ταγκόρ (μακρινή συγγενή του Ραμπιντρανάθ Ταγκόρ), που, στο ρόλο της προοδευτικής δημοσιογράφου, παρασύρει τον Αρίνταμ, με απόλαυση, μαζί και δύναμη και χιούμορ, σε ένα παιχνίδι εξομολογήσεων γύρω από την πραγματική καριέρα και τη ζωή του (ανάμεσα τους και τα προβλήματα που αντιμετώπιζε στην πρώτη του ταινία).

*** Το κορίτσι με το βραχιόλι

La fille au bracelet. Γαλλία/Βέλγιο, 2019. Σκηνοθεσία-σενάριο: Στεφάν Ντεμουστιέ. Ροσντί Ζεμ, Κιάρα Μαστρογιάνι, Μελίσσα Γκίερς, Αναϊς Ντεμουστιέ. 95´

Η δικαιοσύνη και ο τρόπος λειτουργίας της είναι στο στόχαστρο της ταινίας του Στεφάν Ντεμουστιέ, ριμέικ του αργεντίνικου δικαστικού δράματος «Η κατηγορούμενη» (2018) του Γκονζάλο Τομπάρ. Θέμα που είχαμε συναντήσει και σε μια άλλη πρόσφατη ταινία, το «Δωμάτιο 108» του Στεφάν Στρεκέρ.

Εδώ, κατηγορούμενη είναι ένα 18χρονο κορίτσι, η Λίζα (μια πολύ καλή Μελίσσα Γκίερς), το «κορίτσι με το βραχιόλι» του τίτλου, που κατηγορείται για το φόνο της καλύτερης της φίλης όταν η ίδια ήταν μόλις 16 χρόνων, και που εξακολουθεί να φοράει το συγκεκριμένο αστυνομικό βραχιόλι στην περίοδο των δυο χρόνων μέχρι και τη δίκη της.

Μέσα από την πορεία της δίκης, την εξέταση των μαρτύρων, την εκπληκτική ηρεμία και μια φαινομενική ψυχρότητα της ευαίσθητης Λίζας, αναγκασμένης να απομονωθεί από κολέγιο και φίλες, και τις προσπάθειες συμπαράστασης των γονιών της, ο Στεφάν Ντεμουστιέ κατάφερε να φτιάξει ένα αγωνιώδες, με αρκετό σασπένς και σωστό ρυθμό, δικαστικό θρίλερ, ενώ παράλληλα μας έδωσε και μια εικόνα της πολύπλοκης λειτουργίας της δικαιοσύνης καθώς και των συνεχιζόμενων προκαταλήψεων, των συγκρούσεων και του χάσματος των γενεών.