ΝΕΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ
Εγκλωβισμένες ανάμεσα στα social media και μια συντηρητική φονταμενταλιστική κοινωνία
Του Νίνου Φένεκ Μικελίδη
*** Τα μυστικά της αδερφής μου
Souad. Αίγυπτος/Τυνησία/Γερμανία, 2021. Σκηνοθεσία: Αϊτέν Αμίν. Σενάριο: Αϊτέν Αμίν, Μαχμούντ Εζάτ. Ηθοποιοί: Μπασάντ Αχμέντ, Μπασμαλά Ελγκαϊές, Χουσεϊν Γκανέμ. 96´
Μια νεολαία εγκλωβισμένη ανάμεσα σε μια συντηρητική, φονταμενταλιστική κοινωνία και την καταστροφική επίδραση των social media, που αναζητά τη δραπέτευση σε μια εικονική, φανταστική πραγματικότητα, είναι στο επίκεντρο της ωραίας αυτής, ευαίσθητης, δοσμένης με λεπτότητα και χαμηλούς τόνους, δεύτερης ταινίας της Αιγύπτιας σκηνοθέτριας Αϊτέν Αμίν.
Σ’ ένα τέτοιο κόσμο προσπαθεί να βρει τη θέση της, η 19χρονη Σουάντ, που ζει σε μια μικρή παραθαλάσσια πόλη κοντά στην Αλεξάνδρεια, ένα έξυπνο αλλά κλεισμένο στον εαυτό του κορίτσι, που δεν ξέρει αν η αλήθεια βρίσκεται στις φανταστικές ιστορίες της με τον ιδανικό άντρα που θέλει να έχει στην πραγματική ζωή της (ήδη στα πρώτα, εξαιρετικά πλάνα παρακολουθούμε τις δυο διαφορετικές ιστορίες που αφηγείται σε άγνωστες γυναίκες που τυγχάνει να συνταξιδεύουν μαζί της στα λεωφορεία), ή στις εικόνες και τα μηνύματα του κινητού της προς τον δήθεν αρραβωνιαστικό της, Αχμέντ, ένα απρόσιτο, μεγαλύτερο της σε ηλικία, σταρ του Διαδικτύου, που μοιράζεται με τις επίσης ανέραστες, περίεργες και διψασμένες για σεξ (για το οποίο περιορίζονται μόνο στους τολμηρούς διαλόγους τους), φίλες της, εγκλωβισμένες το ίδιο μ’ αυτήν, στον αυστηρό, ανδροκρατούμενο φονταμενταλιστικό κόσμο στον οποίο ζουν.
Μια άλλη εικόνα της «ζωής» αυτής θα μας δώσει η Ραμπάντ, η μικρότερη, ανήλικη αδερφή της Σουάντ, όταν, αφού τα πράγματα πάρουν μια άλλη, τραγική εξέλιξη, αποφασίζει να συναντήσει τον Αχμέντ. Συνάντηση που όχι μόνο θα μας αποκαλύψει τα μυστικά της μεγαλύτερης αδερφής, όπως προτείνει ο ελληνικός τίτλος, αλλά και να αναπτύξει τις διαφορές ανάμεσα στην πραγματικότητα και εκείνη των social media.
Η Αϊτεν Αμίν, που είχε ξεκινήσει την καριέρα της στο ντοκιμαντέρ (με ένα φιλμ γύρω από την «Αιγυπτιακή άνοιξη»), καταγράφει με επιμονή και ρεαλισμό, με μια κάμερα σερ συνεχή κίνηση, στο στιλ του σινεμά-βεριτέ, να παρακολουθεί και να καταγράφει τις αντιδράσεις και τις εκφράσεις των τριών βασικών προσώπων της, για να μας προσφέρει την όμορφη αυτή, ελεγειακή θα έλεγα, ταινία πάνω στην ενηλικίωση μέσα σε μια συντηρητική, μουσουλμανική κοινωνία που εξακολουθεί να παραδέρνει ανάμεσα στις ταξικές διαφορές και τις αντιφάσεις που δημιουργούν οι νέες υπερσύγχρονες τεχνολογίες.
*** Φύλακας αδερφός
Brother’s Keeper/Okul tirasi. Τουρκία/Γερμανία, 2021. Σκηνοθεσία: Φερίτ Καραχάν. Σενάριο: Γκιουλιστάν Ασέτ, Φερίτ Καραχάν. Ηθοποιοί: Σαμέτ Γιλντίζ, Εκίν Κοτς, Μαχίρ Ιπέκ, Νουρουλά Αλατζά. 85΄
Η απάνθρωπη γραφειοκρατία ενός καταπιεστικού καθεστώτος και οι εθνικές διαφορές ανάμεσα στην κυρίαρχη τουρκική κοινωνία και την κουρδική μειονότητα είναι στο στόχαστρο του συγκινητικού αυτού, δοσμένου με ζεστασιά αλλά και δύναμη, δράματος που μας παρουσιάζει ο Κούρδος σκηνοθέτης Φερίτ Καραχάν.
Βρισκόμαστε στο απομονωμένο οικοτροφείο ενός κρατικού σχολείου αρρένων, κάπου στα χιονισμένα βουνά της Ανατολικής Ανατόλια. Από τα πρώτα κιόλας πλάνα δημιουργείται η καταπιεστική κατάσταση που κυριαρχεί εκεί, μέσα από μια σειρά σκηνές των νεαρών αγοριών να κάνουν ντους, ανά τρεις, με ένα σαπούνι που μοιράζονται, στα διάφορα χωρίσματα κι όπου για ένα ασήμαντο τσακωμό, ο δάσκαλος τιμωρεί τα παιδιά, αναγκάζοντάς τους να συνεχίσουν το ντους με παγωμένο νερό, τουρτουρίζοντας, ενώ έξω το κρύο έχει ξεπεράσει τους 30 βαθμούς υπό το μηδέν.
Στην παγερή ατμόσφαιρα του σχολείου, που μοιάζει περισσότερο με φυλακή, με τις καθημερινές σφαλιάρες και το φτωχικό, λιγοστό φαΐ που δέχονται τα νεαρά παιδιά, με τους δασκάλους τους να προσπαθούν να περάσουν σ’ αυτά τη δική τους απάνθρωπη συμπεριφορά αλλά και τις δικές τους, κάθε άλλο παρά, ηθικές αξίες, ο μικρός Γιουσούφ (Σαμέτ Γιλντίζ) προσπαθεί να βοηθήσει όσο μπορεί τον τιμωρημένο φίλο του Μέμο (Νουρουλά Αλατζά), προσφέροντάς του, μετά το παγωμένο ντους, μια έξτρα κουβέρτα, ενώ το επόμενο πρωί, όταν ο Μέμο δεν αισθάνεται καλά, αναλαμβάνει να τον οδηγήσει ως το ιατρείο του σχολείου, για το οποίο υπεύθυνος δεν είναι κάποιος γιατρός αλλά ένας μεγαλύτερος μαθητής, που το μόνο που έχει να προσφέρει είναι παυσίπονα.
Ένα μεγάλο μέρος της ταινίας εκτυλίσσεται στο απίθανο αυτό ιατρείο, με τον Μέμο ξαπλωμένο αναίσθητο στο κρεβάτι και τον Γιουσούφ καθισμένο στο πλευρό του να προσπαθεί να τον βοηθήσει, ενώ κάθε τόσο καταφθάνουν εκεί, διάφοροι δάσκαλοι, ο διευθυντής του σχολείου και μέλη του προσωπικού, όπου το μόνο που κάνουν είναι, όταν αγγίζουν το πρόσωπο του άρρωστου παιδιού, να δηλώσουν πως «δεν έχει πυρετό» (το χιουμοριστικό γκαγκ της ταινίας), ενώ μάταια, εξαιτίας της χιονόπτωσης, προσπαθούν να βρουν τρόπο να μεταφέρουν τον μικρό Μέμο στο νοσοκομείο, επιρρίπτοντας τις ευθύνες για την όλη κατάσταση ο ένας στον άλλο, χωρίς να είναι έτοιμοι να αποδεχτούν τις απάνθρωπες τακτικές ενός θεσμού και μιας γενικότερης πολιτικής που δεν μπορούσε παρά να οδηγήσει στην αποτυχία.
Με μια λιτή, εξαιρετικά ελεγμένη, σχεδόν μπρεσονική, θα έλεγα, σκηνοθεσία, με όμορφα, σωστά μετρημένα, απέριττα πλάνα, δοσμένα με τα μουντά χρώματα της εξαιρετικής φωτογραφίας του Τουρκσόι Κολεμπέι, και με ωραίες ερμηνείες από όλους τους ηθοποιούς του, και ιδιαίτερα τους δυο μικρούς πρωταγωνιστές, ο Καραχάν κατάφερε να καταγράψει, με δύναμη και ειλικρίνεια, τη σκληρή εικόνα μιας υπό συνεχή καταπίεση μειονότητας, παράλληλα με το θέμα της ενηλικίωσης στον κλειστό αυτό χώρο των καθημερινών, απάνθρωπων δεινών που αντιμετωπίζουν τα παιδιά των Κούρδων.
** Ένας οργισμένος άντρας εκδικείται
Wrath of Man. Ηνωμένο Βασίλειο/ΗΠΑ, 2021. Σκηνοθεσία: Γκάι Ρίτσι. Σενάριο: Γκάι Ρίτσι, Ιβάν Άτκινσον, Μαρν Ντέιβις, βασισμένο στη γαλλική ταινία Le Convoyeur, 2004, του Νικολά Μπουκρίεφ. Ηθοποιοί: Τζέισον Στέιθαμ, Χοτ ΜακΚαλάνι, Τζον Χάρτνετ, Άντι Γκαρσία, Σκοτ Ίστγουντ. 119´
Ειδικευμένος στις περιπέτειες όλων των ειδών (από το «Δυο καπνισμένες κάνες» και την «Αρπαχτή» μέχρι τον «Σέρλοκ Χολμς» και το «Βασιλιάς Άρθουρ: ο θρύλος του σπαθιού»), ο Βρετανός σκηνοθέτης Γκάι Ρίτσι στρέφεται τη φορά αυτή σε μια αστυνομική περιπέτεια γυρισμένη στην Αμερική (και συγκεκριμένα στο Λος Άντζελες), για να αφηγηθεί την εκδίκηση του «οργισμένου άντρα» που δεν είναι άλλος από τον Τζέισον Στέθαμ (ηθοποιό που παραμένει πάντα το ίδιο ανέκφραστος και σκληροτράχηλος, όπως τον ξέρουμε από τόσες άλλες περιπέτειες), στο ρόλο, εδώ του μυστηριώδη Πάτρικ Έτς Χιλ (το Έιτς από το αγγλικό γράμμα Η, που σημαίνει Hell αλλά και Hero, όπως ανακαλύπτουμε στη συνέχεια), που πιάνει δουλειά ως φύλακας ασφαλείας σε εταιρία μεταφοράς μεγάλης ποσότητας χρημάτων σε θωρακισμένα αυτοκίνητα, έχοντας στόχο ν’ ανακαλύψει και να εξουδετερώσει τους υπεύθυνους για μια αιματηρή ληστεία.
Σταδιακά, και μέσα από διάφορα φλας- μπακ, με ανατροπές και εκπλήξεις, ο Ρίτσι προχωρεί με γρήγορο ρυθμό και σιγουριά για να μας αποκαλύψει το αληθινό πρόσωπο του Χιλ και τους λόγους πίσω από την απόφασή του να προσληφθεί ως φύλακας στην εταιρία.
Με μια πινακοθήκη σκληρών villains, που θυμίζουν παλιότερες κινηματογραφικές εποχές, ανάμεσά τους και τη χρήση του γιου του Κλιντ Ίστγουντ, Σκοτ, στο ρόλο ενός ψυχοπαθή, κυνικού δολοφόνου, με καταστάσεις που μπορεί να μη ξεφεύγουν από το συνηθισμένο, αλλά που, χάρη στην ευρηματικότητα των σεναριογράφων, καταφέρνουν να ανανεωθούν, στο στιλ που μας συνήθισε ως τώρα, ο Ρίτσι έφτιαξε μια ακόμη διασκεδαστική, με χιούμορ και με μπόλικο σασπένς, περιπέτεια που, μπορεί να μην είναι από τις καλύτερές του, δεν πρόκειται όμως να απογοητεύσει.
• ½ – Uncharted
ΗΠΑ, 2022. Σκηνοθεσία: Ρούμπεν Φλάισερ. Σενάριο: Ρέιφ Τζάντκινς, Αρτ Μάρκουμ, Ματ Χόλογουεϊ. Ηθοποιοί: Τομ Χόλαντ, Μαρκ Γουόλμπεργκ, Αντόνιο Μπαντέρας, Σοφία Άλι 116΄
Ανάμεσα στον «Ιντιάνα Τζόουνς», τον «Κώδικα Da Vinci» και τους «Πειρατές της Καραϊβικής» κινείται η περιπέτεια αυτή που γύρισε ο Ρούμπεν Φλάισερ με βάση το γνωστό βίντεο-γκέιμ του Play Station. Ο Τομ Χόλαντ ερμηνεύει τον νεαρό Νέιθαν Ντρέικ, έναν ατρόμητο κυνηγό θησαυρών, που μαζί με τον μεγαλύτερο του σε ηλικία Σάλι Σάλιβαν (Μαρκ Γουόλμπεργκ) και την ελκυστική χρυσοθήρα Κλόε (Σοφία Άλι), τρέχουν πάνω κάτω, σε διάφορα μέρη της γης, ακολουθούμενοι από τη συμμορία του κακού Αντόνιο Μπαντέρας, για να βρουν τον κρυμμένο θησαυρό του Μαγγελάνου.
Με τον σκηνοθέτη να εκμεταλλεύεται τους φυσικούς χώρους για να φτιάξει μια ωραία τουριστική ατραξιόν, πνιγμένη στις ατέλειωτες, απίθανες σκηνές δράσης που προσφέρουν τα καλύτερα, υπερσύγχρονα ειδικά εφέ, που, δυστυχώς όμως, δεν καταφέρνουν τελικά να σε κερδίσουν.
