ΝΕΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ
Από την Ιρλανδία των θρησκευτικών συγκρούσεων στην Αργεντινή της στρατιωτικής χούντας
Του Νίνου Φένεκ Μικελίδη
*** ½ – Belfast
Ηνωμένο Βασίλειο, 2021. Σκηνοθεσία-σενάριο: Κένεθ Μπράνα. Ηθοποιοί: Τζουντ Χιλ, Λούις Μακάσκι, Τζέιμι Ντόρναν, Τζούντι Ντεντς, Κιάραν Χάιντς. 98´
Στη γενέτειρα του, το Μπέλφαστ, το καλοκαίρι του 1969, στρέφεται, στην ημι-αυτοβιογραφική αυτή ταινία του, ο ηθοποιός/σκηνοθέτης Κένεθ Μπράνα («Ερρίκος Ε’», «All Is True»), για να μας δώσει μια εικόνα του Μπέλφαστ σε μια περίοδο πολιτικών συγκρούσεων ανάμεσα σε Προτεστάντες και Καθολικούς στην πρωτεύουσα της Βόρειας Ιρλανδίας, όπως την έζησε ένα αθώο, 9χρονο συμπαθητικό αγόρι, ο Μπάντι (την ίδια τότε ηλικία με τον Μπράνα), με τον Τζουντ Χιλ σε ένα ρόλο που, από το πρώτο ως το τελευταίο λεπτό, καταφέρνει να σε παρασύρει μαζί του και να σε συγκινήσει.
Ολόκληρη η ιστορία περνάει μέσα από αποσπάσματα, από χώρους και διάφορα σημεία που ζει και περιφέρεται ο Μπάντι (από τα παράθυρα, πίσω από τα δρομάκια όπου παίζουν τα παιδιά της γειτονιάς, πίσω από τα οδοφράγματα που φτιάχνουν οι Προτεστάντες της περιοχής όπου ζει ο Μπάντι).
Ένας Μπάντι που προσπαθεί να καταλάβει τι συμβαίνει γύρω του, γιατί φίλοι και γείτονες βρίσκονται ξαφνικά σε αντίθετα στρατόπεδα, γιατί οι αιματηρές συγκρούσεις και οι επεμβάσεις του στρατού, με τον πατέρα του (Τζέιμι Ντόρναν) να πηγαινοέρχεται για τη δουλειά του στο Λονδίνο (και να προτείνει στην οικογένεια αλλαγή ζωής είτε σε Αυστραλία είτε στο Λονδίνο), με τον Μπάντι να προσπαθεί να ζησει μια πιο φυσιολογική ζωή κοντά στη μητέρα του, τον παππού και τη γιαγιά του (με τη Τζούντι Ντεντς και τον Κιάραν Χάιντς να προσφέρουν δυο από τους πιο ωραίους ρόλους της ταινίας) καθώς και στο σχολείο, μαζί με το φλερτ του για μια χαριτωμένη συμμαθήτρια του, ένα ξανθό Καθολικό κοριτσάκι.
Ο Μπράνα αντιμετωπίζει την ιστορία του, ταξίδι του ίδιου προς μια καλλιτεχνικη ζωή, με συναίσθημα και νοσταλγία, με συνεχείς αναφορές στον κινηματογράφο (από το γουέστερν του Τζον Φορντ, «Ο άνθρωπος που σκότωσε τον Λίμπερτι Βάλανς» και το μιούζικαλ Chitty Chitty Bang Bang», μόνη στιγμή που η μαυρόασπρη φωτογραφία γίνεται για λίγα λεπτά έγχρωμη, μέχρι το γουέστερν «Το τρένο θα σφυρίξει τρεις φορές» του Τσίνεμαν, με το τραγούδι «Do not Forsake are O my darling» να χρησιμοποιείται και δραματουργικά), με μουσική υπόκρουση τα θαυμάσια τραγούδια του Βαν Μόρισον και με εικαστικά όμορφα, μαυρόασπρα πλάνα, που μας προσφέρει η ατμοσφαιρική νατουραλιστική φωτογραφία του διάσημου Έλληνα διευθυντή φωτογραφίας Χάρη Ζαμπαρλούκου.
*** ½ – Αζόρ: ο κώδικας του τραπεζίτη
Azor. Ελβετία/Γαλλία/Αργεντινή, 2021. Σκηνοθεσία: Αντρέας Φοντάνα. Σενάριο: Αντρέας Φοντάνα, Μαριάνο Λίνας. Ηθοποιοί: Φαμπρίζιο Ροτζιόνε, Στεφανί Κλέου. 100´
Στην Αργεντινή της δεκαετίας του ´80, στη διάρκεια της δικτατορίας των στρατιωτικών (1976-1983), περιόδου βασανιστηρίων, δολοφονιών και εξαφανίσεων δεκάδων χιλιάδων πολιτών, εκτυλίσσεται η ιστορία της ταινίας «Αζόρ» του πρωτοεμφανιζόμενου Αντρέας Φοντάνα. Η ταινία παρακολουθεί την ιστορία του Ιβάν Ντε Βιλ, ενός Ελβετού τραπεζίτη που φτάνει στο Μπουένος Άιρες, μαζί με τη γυναίκα του, για να κλείσει ανοιχτές συναλλαγές και να μάθει τι συνέβη στον συνεργάτη του Κις, ο οποίος έχει περιέργως εξαφανιστεί.
Μέσα από φαινομενικά τυχαίες στιγμές από την καθημερινή ζωή (η έρευνα από στρατιώτες που σταματάν το αυτοκίνητο που τους παίρνει στο ξενοδοχείο τους, στρατιώτες που συλλαμβάνουν δυο άντρες στο δρόμο), με τις συζητήσεις, τα σχόλια, τα τηλεφωνήματα, τις εξαφανίσεις των αντιφρονούντων, την καταπίεση και την αποσταθεροποίηση που έχει προκαλέσει η χούντα (χώρα που «χρειάζεται σημαντικές αλλαγές», σύμφωνα με τον ρεσεψιονίστα του ξενοδοχείου,ή που βρίσκεται σε «φάση κάθαρσης», όπως την περιγράφει ένας άλλος), και την όλη κατάσταση μιας ανώτερης κοινωνίας, στην οποία κινείται το ζευγάρι, κοινωνίας βυθισμένης στη διαφθορά, την απληστία και το ψέμα, και με ένα εξαίρετο «διάλειμμα» με το ζευγάρι να ταξιδεύει στον ποταμό, θυμίζοντας έντονα την «Καρδιά του σκότους» του Κόνραντ, αλλά και την «Αποκάλυψη τώρα» του Κόπολα, ο Φοντάνα δημιουργεί σταδιακά, με σιγουριά και επιμονή, την κλειστοφοβική, απειλητική ατμόσφαιρα που κρύβεται πίσω από τα χαμόγελα, τις κοσμικές παρελάσεις και τις ψεύτικες υποσχέσεις των προσώπων με τα οποία έρχεται σε επαφή το ζευγάρι. Με τον Φοντάνα να μας προσφέρει ένα έμμεσο, σχεδόν βουβό θα έλεγα, σχόλιο πάνω στους «Αζόρ», λέξη όπως μαθαίνουμε, που χρησιμοποιείται για όσους «σιωπούν και προσέχουν» σε αντίθεση με όσους αντιστέκονται και «εξαφανίζονται» από το χουντικό καθεστώς.
** ½ – Χρυσή Αυγή: υπόθεση όλων μας
Ελλάδα, 2021. Σκηνοθεσία-σενάριο: Ανζελίκ Κουρούνης. Φωτογραφία: Χριστόφορος Γεωργούτσος. Μοντάζ: Χρόνης Θεοχάρης. 117´
Συνέχεια στην προηγούμενη έρευνα της, «Χρυσή Αυγή, προσωπική υπόθεση», αποτελεί το νέο αυτό ντοκιμαντέρ της Ανζελίκ Κουρούνη, τη φορά αυτή με επίκεντρο την ιστορική δίκη του ναζιστικού μορφώματος, που, εκμεταλλλευόμενο την ανεργία και το μεταναστευτικό, κατάφερνε να ξεγελάει το φτωχότερο τμήμα του πληθυσμού με αποτέλεσμα, για επτά ολόκληρα χρόνια, να παίρνει τη θέση τρίτου κόμματος στη Βουλή!
Με τη Μαγδα Φύσσα, πρόσφατο σύμβολο του αντιφασιστικού αγώνα, με τους συνηγόρους της πολιτικής αγωγής, καθώς και με διάφορα άλλα πρόσωπα της ελληνικής κοινωνίας (ανάμεσα τους και τον συγγραφέα Πέτρο Μάρκαρη), να σχολιάζουν τον αντιδραστικό, εγκληματικό ρόλο ενός μορφώματος, με κύρια χαρακτηριστικά το ρατσισμό και όλα όσα συμβολίζουν το φασισμό, και με ενδιάμεσες σκηνές από αρχειακό υλικό, η σκηνοθέτρια έφτιαξε ένα πολιτικά καθαρό, αποκαλυπτικό και αναγκαίο την εποχή μας, ντοκιμαντέρ πάνω στην πορεία της φασιστικής αυτής οργάνωσης, την οποία η ελληνική δικαιοσύνη κατάφερε τελικά να θέσει εκτός νόμου.
