Της Ζωής Τόλη
Ωδείο Ηρώδου του Αττικού: ” Ειρήνη” του Αριστοφάνη, μία μουσικοθεατρική παράσταση, ένα υβριδικό είδος, ανάμεσα σε όπερα και θέατρο, σε λιμπρέτο του αξιόλογου Δημοσθένη Παπαμάρκου, σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Αρβανιτάκη και μουσική /ενορχήστρωση του Νίκου Κυπουργού. Στο ρόλο του Τρυγαίου ο ιδιαίτερος Τζίμης Πανούσης και η εξαίρετη Ειρήνη Καράγιαννη, που ενσαρκώνει την Ειρήνη.
Ανέβηκε στα Μεγάλα Διονύσια το 421 πΧ , πριν τη σύναψη της Νικιείου Ειρήνης, που συνοδευόταν από ελπίδες για το τέλος του Πελοποννησιακού πολέμου.
Οι συντελεστές εμπνέονται από την εύθραυστη ισορροπία μεταξύ του πολέμου και της ειρήνης, από τη ρήση του Ηράκλειτου” πόλεμος πάντων μεν πατήρ εστί” και βέβαια από το διαχρονικό ερώτημα κατά πόσο η ειρήνη συγγενεύει σημασιολογικά με την ευτυχία και την αρετή. Ως προς το κείμενο και τις εννοιολογικές προεκτάσεις του, η “Ειρήνη” είναι διάλειμμα, όπως λέει σε συνέντευξή του στο culturenow, ο Κωνσταντίνος Αρβανιτάκης. Ορίζεται μόνο ως κάτι που υπάρχει ανάμεσα στους πολέμους. Γι’ αυτό και ο Αριστοφάνης δεν είχε ηθοποιό να παίζει την ” Ειρήνη” και έβαλε στη θέση της ένα ξόανο.
Πόλεμος και Ειρήνη, δύο αντίθετες έννοιες, που συγκρούονται ανηλεώς και αδιάλειπτα μέσα στο χρόνο, φανερώνουν σε αυτή την αφηγηματική απόπειρα την ευθύνη του ανθρώπου απέναντι στη φύση, την κοινωνία και τις επόμενες γενιές.
Ο απελπισμένος αμπελουργός Τρυγαίος πετώντας πάνω σε ένα σκαθάρι φτάνει στον Όλυμπο για να απελευθερώσει την φυλακισμένη από τον Πόλεμο, Ειρήνη.
Ο Τζίμης Πανούσης ως η μοναδική αριστοφανική φιγούρα της εποχής μας, συνδέεται επαρκώς με τον λυρισμό του κειμένου, χάρη στο λυρικό τραγούδι της μέτζο σοπράνο Ειρήνης Καράγιαννη, με τη βοήθεια του Νίκου Κυπουργού, που ήθελε να αποκτήσει το έργο τη δραματουργική του σημασία και μέσα από τη μουσική.
Αυτή η συνάντηση των ετερόκλητων στοιχείων μας προσφέρουν μία ονειροφανταστική παράσταση, την οποία θα είναι άδικο να συγκρίνουμε με άλλες που παίχτηκαν με κλασικό τρόπο. Το παλιό με το νέο και το οικείο με το ξένο συγχωνεύτηκαν σε ένα αποτέλεσμα που είναι άξιο απόλαυσης και προσοχής. Ενστάσεις πάντα υπάρχουν, αλλά το σύνολο αποδόθηκε με αξιοπρέπεια απ’όλους τους συντελεστές.
Ξεχώρισα το υπέροχο λιμπρέτο του βραβευμένου συγγραφέα Δημοσθένη Παπαμάρκου, την ερμηνεία του Τζ. Πανούση,παρότι δεν είναι ηθοποιός, την Ευαγγελία Καρακατσάνη( χορός- τροφός) και τον Τάση Χριστογιαννόπουλο, που παίζει τον Ερμή. Εξαιρετική επίσης η Ειρήνη Καράγιαννη και ο ταλαντούχος Αιμ. Σταματάκης, που ερμηνεύει με στιβαρότητα τον Πόλεμο.
Τα κοστούμια της Ελ. Μανωλοπούλου καταπληκτικά, οι φωτισμοί του Αλέκου Αναστασίου ταιριαστοί στο ύφος του έργου και το projection mapping του σπουδαίου Στάθη Μήτσιου απογείωσαν το αποτέλεσμα, κάνοντας το θεατή να ικανοποιηθεί αισθητικά. Η χορογραφία της Σεσίλ Μικρούτσικου ικανοποιητική, η μουσική διεύθυνση είναι του Γιώργου Πέτρου με τη θαυμάσια Καμεράτα- Ορχήστρα των φίλων της Μουσικής, που ταξιδεύουν το κοινό με τις χρωματισμένες μουσικά εικόνες.
Αξιόλογη και η δουλειά της δραματολόγου Έρι Κύργια.
Ένα πολιτισμικό προϊόν με τις εντάσεις, το γέλιο και τις ανατροπές του
