Του Βασίλη Κ. Καλαμαρά [vasillis.kalamaras@gmail.com]
Η ελληνική γλυπτική του εικοστού και εικοστού πρώτου αιώνα έχασε έναν από τους κορυφαίους εκπροσώπους της. Πλήρης ημερών, σε ηλικία 87 ετών, ο γλύπτης Θόδωρος άφησε πίσω του ένα πολυρρυθμικό έργο που εκτιμήθηκε από τους σύγχρονους του και θα εξακολουθήσει να επηρεάζει και στο μέλλον, καθώς πρόκειται για μία γλυπτική ανοιχτή σε πολλές και πολλαπλές αναγνώσεις.
‘Ενα από τα πιό αναγνωρίσιμα έργα του, είναι το «Ωρολόγιον του Μετρό», στον κεντρικό Σταθμό του Συντάγματος.
Η κηδεία του έγινε χθες στον Άγιο Νικόλαο Ρηγίλλης.
Τα γλυπτά του συνομιλούσαν από τους αρχαιοελληνικούς μύθους, χωρίς να διαγράφουν τις κατακτήσεις της μεγάλης δυτικής γλυπτικής. Ο Θόδωρος κατάφερε να ισορροπήσει μεταξύ της αγρινιώτικης καταγωγής του και της ευρωπαϊκής παιδείας του. Η χειρονομία του γίνεται ακόμη πιό σημαίνουσα και σημαντική, γιατί καθώς ήταν ένας σκεπτόμενος καλλιτέχνης-χωρίς όμως τα έργα να χρειάζονται ερμηνευτικά σχόλια- άρθρωσε καίρια και μοντέρνα ερωτήματα σχετικά με την κοινωνία του θεάματος και τών ποικίλων μέσων της.
«Έχω ασχοληθεί με το ζήτημα της «ελληνικότητας» από τα πρώτα χρόνια των σπουδών μου, από τον εμφύλιο και μετά, όταν η «ελληνικότητα» αποτελούσε πεδίο πολιτικών και καλλιτεχνικών διεκδικήσεων, που κατοχύρωνε την κοινωνική καταξίωση, ανάλογα με το ιδεολογικό πλαίσιο στο οποίο λειτουργούσε κάθε Έλληνας πολίτης», έγραφε όταν διερευνούσε το θέμα της ελληνικότητας.
«Οφείλω να ομολογήσω»-παραδεχόταν- πως αν δεν είχα φύγει για το Παρίσι, με υποτροφία το 1959, δεν ξέρω αν θα είχα ξεπεράσει το “δεοντολογικό σύνδρομο της ελληνικότητας”, καθώς εκεί, μακριά από την Ελλάδα, απόκτησα συνείδηση ως Έλληνας – Ελεύθερη συνείδηση, πέρα από ιδεοληπτικούς καταναγκασμούς. Εκεί μελέτησα την Τέχνη ως τεκμήριο πολιτισμού, με ανθρωπολογικά και εθνολογικά κριτήρια. Εκεί συμφιλιώθηκα με τη ελληνική γλώσσα, την οποία είχα υποστεί στη βασική και μέση εκπαίδευση, με τις ιδεολογικές στρεβλώσεις στην αντιπαράθεση: Καθαρεύουσα – δημοτική. Εκεί ανέγνωσα και την ιστορία της Ελλάδας μέσα στο ευρύτερο πλαίσιο του κόσμου».
Ο Θεόδωρος ή Θόδωρος [Παπαδημητρίου] γεννήθηκε στο Αγρίνιο το 1931 όπου πέρασε τα παιδικά και εφηβικά του χρόνια, ενώ έλκει την καταγωγή του από το ορεινό χωριό Άγιος Βλάσης. Τελείωσε το γυμνάσιο στο Αγρίνιο το 1949 και έπειτα έφυγε για την Αθήνα, όπου το 1951 πέτυχε στις εξετάσεις για την είσοδο στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών.
Μετά τις σπουδές στην Αθήνα και το στρατιωτικό του, έφυγε με υποτροφία για το Παρίσι, όπου φοίτησε για 3 ακόμα χρόνια στην Εcole S. Des Beaux-Arts. Έπειτα έμεινε για χρόνια στο Παρίσι όπου έκανε διάφορες εκθέσεις και έγινε γνωστός σαν γλύπτης, ενώ μετά στην επιβολή της Χούντας στην Ελλάδα έφυγε για το Σαν Φρανσίσκο όπου δίδαξε στο Πανεπιστήμιο California State.
Μετά από πολλά χρόνια σε Γαλλία και ΗΠΑ, επέστρεψε στην Ελλάδα μετά την μεταπολίτευση και το 1980-1998 έγινε καθηγητής πλαστικής στη σχολή αρχιτεκτονικής του ΕΜΠ. Το 2007 αναγορεύτηκε Ομότιμος Καθηγητής του Ε.Μ.Π. Στις 22 Μαΐου 2013, αναγορεύτηκε Επίτιμος Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Δυτικής Ελλάδος στο Αγρίνιο.
Περισσότερα περί τον εκλιπόντα καλλιτέχνη στον ιστότοπο: https://www.theodoros.net/
