Κάθε χρόνο 700 χιλιάδες άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους στην Ευρώπη λόγω της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Το πρόβλημα επηρεάζει όλους, ανεξαρτήτως συνόρων.
Ετσι η Ευρωπαϊκή Ενωση συμφώνησε στην τροποποίηση του Πρωτοκόλλου του Γκέτεμποργκ για τη μείωση των εκπομπών ατμοσφαιρικών ρύπων σε παγκόσμιο επίπεδο. Η τροποποίηση ενισχύει τις διατάξεις που περιλαμβάνονται στο αρχικό κείμενο του πρωτοκόλλου και των παραρτημάτων του, με σκοπό την ενίσχυση μακροπρόθεσμα,της προστασίας της ανθρώπινης υγείας και του περιβάλλοντος από τη διαμεθοριακή ατμοσφαιρική ρύπανση.
Η τροποποίηση θεσπίζει πιο αυστηρές εθνικές δεσμεύσεις για τη μείωση των εκπομπών των τεσσάρων κύριων ατμοσφαιρικών ρύπων: του θείου (κυρίως του διοξειδίου του θείου), των οξειδίων του αζώτου, των πτητικών οργανικών ενώσεων, εκτός μεθανίου, και της αμμωνίας. Αυτά τα όρια εκπομπών καθορίζονται για κάθε χώρα ανά ρύπο και εφαρμόζονται από το 2020 και μετά.
Καλύπτεται για πρώτη φορά ένα πέμπτο είδος ρύπων, τα λεπτά σωματίδια. Το αναθεωρημένο πρωτόκολλο προβλέπει και για τον ρύπο αυτό σαφείς δεσμεύσεις για μείωση των εκπομπών.
Η τροποποίηση κάνει ένα βήμα προς τα εμπρός με την ενσωμάτωση της ατμοσφαιρικής αιθάλης ως συστατικού των σωματιδίων. Τα βραχύβια αυτά σωματίδια συμβάλλουν σημαντικά στην υπερθέρμανση του πλανήτη λόγω της ικανότητάς τους να παγιδεύουν τη θερμότητα, η οποία είναι τεράστια σε σύγκριση με εκείνη του διοξειδίου του άνθρακα.
Επίσης, το αναθεωρημένο πρωτόκολλο επικαιροποιεί τις οριακές τιμές των εκπομπών (προδιαγραφές εκπομπών) για διάφορες πηγές ατμοσφαιρικής ρύπανσης: στατικές (για παράδειγμα, εργοστάσια και μονάδες επεξεργασίας) και κινητές (για παράδειγμα, οχήματα, μη οδικά κινητά μηχανήματα και γεωργικοί και δασοκομικοί ελκυστήρες). Θεσπίζονται νέα πρότυπα για την περιεκτικότητα των προϊόντων σε πτητικές οργανικές ενώσεις εκτός του μεθανίου.
Τι σημαίνει για την ΕΕ η τροποποίηση
Στο πλαίσιο του αναθεωρημένου πρωτοκόλλου, η ΕΕ οφείλει να μειώσει τις εκπομπές τις έως το 2020 ως εξής: διοξείδιο του θείου – 59%, οξείδια του αζώτου – 42%, αμμωνία – 6%, πτητικές οργανικές ενώσεις – 28% και λεπτά σωματίδια – 22%. Επί του παρόντος, τα κύρια μέσα που χρησιμοποιεί η ΕΕ για την εφαρμογή του Πρωτοκόλλου του Γκέτεμποργκ είναι η οδηγία για τα εθνικά ανώτατα όρια εκπομπών (ΕΑΟΕ) και η οδηγία για τις μεσαίου μεγέθους μονάδες καύσης. Η αναθεωρημένη οδηγία ΕΑΟΕ, που εκδόθηκε το 2016, έχει ήδη ευθυγραμμιστεί με το τροποποιημένο πρωτόκολλο, μέσω της ενσωμάτωσης νέων διεθνών κανόνων στο δίκαιο της ΕΕ και της προσαρμογής των δεσμεύσεων για μείωση των εκπομπών για κάθε κράτος μέλος από το 2020 έως το 2029.
Στην αναθεωρημένη οδηγία ΕΑΟΕ, η ΕΕ πρόβλεψε πιο φιλόδοξες μειώσεις από το 2030 και μετά. Οι στόχοι της ΕΕ για τη μείωση των εκπομπών έχουν ως εξής: διοξείδιο του θείου – 79%, οξείδια του αζώτου – 63%, αμμωνία – 19%, πτητικές οργανικές ενώσεις – 40% και λεπτά σωματίδια – 49%.Η τροποποίηση θα τεθεί σε ισχύ την 90ή ημέρα από την επικύρωσή της από τα δύο τρίτα των μερών.
Πρωτόκολλο του Γκέτεμποργκ της και βάση LRTAP
Η σύμβαση σχετικά με τη διαμεθοριακή ρύπανση της ατμόσφαιρας σε μεγάλη απόσταση (LRTAP) αποτελεί το κύριο διεθνές πλαίσιο για την αντιμετώπιση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. 51 χώρες από την Οικονομική Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για την Ευρώπη (ΟΕΕ/ΗΕ) είναι συμβαλλόμενα μέρη της σύμβασης, μεταξύ αυτών και όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ.
Κατά τα τελευταία 30 έτη, 8 πρωτόκολλα έχουν διευρύνει το πεδίο εφαρμογής της σύμβασης, ώστε να συμπεριληφθούν αυστηρότερες διατάξεις για τις εκπομπές ατμοσφαιρικών ρύπων· το όγδοο εξ αυτών είναι το Πρωτόκολλο του Γκέτεμποργκ του 1999. Η ΕΕ ενέκρινε το πρωτόκολλο αυτό τον Ιούνιο του 2003.
Το 2012, μετά από μακρές διαπραγματεύσεις που ξεκίνησαν το 2007, επιτεύχθηκε συμφωνία για την τροποποίηση του Πρωτοκόλλου του Γκέτεμποργκ κατά την 30η σύνοδο της σύμβασης LRTAP. Με εξαίρεση το αναθεωρημένο παράρτημα Ι, που άρχισε να ισχύει στις 5 Ιουνίου 2013, για όλες οι άλλες τροποποιημένες διατάξεις απαιτείται εκ των προτέρων αποδοχή από τα συμβαλλόμενα μέρη.
Πηγή: Βlog:marina anastas.kourbela
