«Λίγο μετά τον πόλεμο, είδα σε μια εφημερίδα – κ ί τ ρ ι ν η τη θυμάμαι, σαν όλες τις εφημερίδες– μια είδηση χαμένη μέσα στις πολλές, απ’ την κατεστραμμένη Γερμανία» έλεγε ο Μάνος Χατζιδάκις για την καντάτα του η «Εποχή της Μελισσάνθης» που θα παρουσιαστεί στις 4 και 5 Νοεμβρίου από τη Λυρική Σκηνή το Κέντρο Πολιτισμού του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος.
Η είδηση στην εφημερίδα «έλεγε για μια γυναίκα που ο πόλεμος της είχε αρπάξει όλους τους δικούς της και για να επιζήσει έρημη καθώς ήταν, πουλούσε έρωτα μες στο ερειπωμένο υγρό λιμάνι του Αμβούργου.
Και ένα βράδυ, όπως τριγύριζε στους σκοτεινούς δρόμους του λιμανιού, γνωρίζει έναν στρατιώτη, νέο παιδί και άρρωστο σχεδόν, που επέστρεφε απ’ την αιχμαλωσία. Πηγαίνουν για έρωτα σ’ ένα φτηνό ξενοδοχείο και πάνω στο κρεβάτι, από ένα φυλαχτό που είχε κρεμασμένο στον λαιμό του, τον αναγνώρισε – ήταν o γιος της.
Τρέχει έξαλλος αυτός και πνίγεται στα κρύα νερά του λιμανιού. Κι εκείνη, που το μυαλό της σάλεψε, απόμεινε τρελή ν’ αποζητάει το γιο της στο λιμάνι. Εδώ τελειώνει η είδηση.
Πώς ήρθε τ’ όνομα της Μελισσάνθης μέσα μου ξαφνικά; Μια γυάλινη ηρωίδα του μεσοπολέμου, να παίρνει έτσι αυθαίρετα την όψη μιας τρελής μητέρας, ερωμένης κι αδερφής μες στα ερείπια μιας κατεστραμμένης πόλης; Η ιστορία αυτή άφησε μέσα μου μια ταραχή ως τώρα, που τελείωσα την εποχή της Μελισσάνθης, χωρίς να ξέρω αν τέλειωσα και με το πρόσωπό Της».
Το θέμα της Μελισσάνθης άρχισε να απασχολεί τον συνθέτη από το 1945. Ωστόσο, η πρώτη εικόνα του έργου σχηματίζεται το 1965, όταν ο Χατζιδάκις γράφει το ποίημα “Η Εποχή της Μελισσάνθης”, που περιλαμβάνεται στην ποιητική συλλογή Μυθολογία.
Τα κεντρικά μέρη του ποιήματος αυτού θα αποτελέσουν τον πυρήνα του μουσικού έργου, το οποίο ο συνθέτης ξεκίνησε να συνθέτει το 1970, στην Αμερική. Η Εποχή της Μελισσάνθης απασχόλησε τον συνθέτη επί μία δεκαετία – περισσότερο από κάθε άλλο έργο του, μετά την Αμοργό. Το έργο πρωτο-παρουσιάστηκε το 1980 στο Δημοτικό Θέατρο του Πειραιά, και κυκλοφόρησε το ίδιο έτος σε διπλό άλμπουμ από τη δισκογραφική εταιρία ΝΟΤΟΣ της Lyra.
Η Λυρική Σκηνή και ο Γιώργος Χατζιδάκις θα παρουσιάσουν μια νέα ανάγνωση του έργου σε μουσική διεύθυνση του Λουκά Καρυτινού, με σολίστ τρεις νέους ερμηνευτές, τη μεσόφωνο Θεοδώρα Μπάκα και τους Γιώργο Περρή και Σταύρο Νιφοράτο, ο οποίος επελέγη από τις ακροάσεις της ΕΛΣ.
Ως σκηνικό της παράστασης θα στηθεί το έργο Sipario – Uscite (Αυλαία – Έξοδοι) του Γιάννη Κουνέλλη. Ετσι η Λυρική Σκηνή θα τιμήσει και τον σπουδαίο Έλληνα εικαστικό της διασποράς, ο οποίος έφυγε από τη ζωή τον Φεβρουάριο του 2017. Το έργο αυτό, δημιουργήθηκε το 1981, λίγους μήνες μετά την πρώτη παρουσίαση της Εποχής της Μελισσάνθης, και συνδέει τον θεατή με την εύθραυστη μνήμη της “γυάλινης γυναίκας”, εν προκειμένω τη μορφή της Μελισσάνθης.
Η ΕΛΣ στις 4,5 Νοεμβρίου ξεκινά με την Εποχή της Μελισσάνθης έναν τριετή Κύκλο με έργα του Μάνου Χατζιδάκι. Η Μελισσάνθη είναι ένα βαθιά πολιτικό έργο με υψηλή ποιητική διάσταση. Είναι μια καντάτα για ώριμη γυναικεία φωνή, δύο νεανικές ανδρικές, μεικτή και παιδική χορωδία, ορχήστρα δωματίου και στρατιωτική μπάντα, με βασικό μουσικό όργανο το μπουζούκι. Θα εμφανιστεί η Μπάντα του Πολεμικού Ναυτικού και η Παιδική Χορωδία της ΕΛΣ.
