Της Μαρίας Δήμου
Πριν λίγες μέρες ήταν η γιορτή της μητέρας. Δημοσιεύσεις, σχόλια, ευχές, κείμενα μικρά και μεγάλα, γνωστών κι ανώνυμων συγγραφέων και ποιητών κυκλοφόρησαν κι αφιερώθηκαν κατά χιλιάδες.
Η γυναίκα-μητέρα αποθεώθηκε και λατρεύτηκε αυτή τη μέρα. Ελπίζω μόνο μέσα από όλα αυτά που γράφτηκαν κι ειπώθηκαν να δόθηκε σ΄ αυτό το ιερό πρόσωπο το ανθρώπινο στοιχείο του. Να υμνήθηκε σαν άνθρωπος με όλες τις αδυναμίες και τα λάθη της. Να αναγνωρίστηκε σ΄ αυτήν το τρωτό κι ευάλωτο κομμάτι του εαυτού της. Η τελειότητα δεν είναι χαρακτηριστικό του ανθρώπου. Ο καθένας κουβαλά τα βιώματα και τα τραύματά του, τις εμπειρίες αλλά και τις καταβολές του.
Κανείς δε μπορεί να απαλλαγεί από το παρελθόν που τον διαμόρφωσε. Η κατανόηση κι η αποδοχή των δικών μας ανθρώπων, των λαθών και των ιδιαιτεροτήτων τους είναι ένα πρώτο αλλά βασικό βήμα για να δομήσουμε υγιείς και γερές σχέσεις. Η απαίτηση τελειότητας, ακόμα κι από τη μητέρα μας, μόνο εγωισμό κι απολυτότητα δείχνει. Η μητέρα είναι γυναίκα, είναι άνθρωπος με ό,τι αυτό σημαίνει και συνεπάγεται.
Τη ίδια χρονική στιγμή έγινε γνωστό πως οι αναισθησιολόγοι του Κρατικού Νοσοκομείο της Σάμου αρνούνται να συμμετέχουν σε διαδικασία διακοπής κύησης, ακόμα κι αν καλύπτεται από το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο, επικαλούμενοι λόγους προσωπικής ηθικής.
Δυο γεγονότα φαινομενικά άσχετα μεταξύ τους, που έχουν όμως ως κεντρικό πρόσωπο τη γυναίκα-μάνα. Η μητρότητα και το κοινωνικό πλαίσιο μέσα στο οποίο στήνεται ο ρόλος αυτός αποτελούν κατά τη γνώμη μου το κοινό σημείο. Η τέλεια μητέρα, που πρέπει να αποτελεί το στόχο και το όνειρο κάθε γυναίκας, η αναγκαιότητα κι η τελειότητα, που επιβάλλονται κι απαιτούνται τόσο από το ευρύτερο κοινωνικό περίγυρο όσο κι από τον στενό οικογενειακό.
Μέσα από το θρησκευτικό, πολιτισμικό, οικογενειακό κατεστημένο αναπτύσσεται μια συγκεκριμένη και πολλές φορές αναπόδραστη εικόνα για την πορεία της γυναίκας στη ζωή. Την ίδια στιγμή όμως η σύγχρονη κοινωνική δομή απαιτεί από αυτήν επαγγελματική καταξίωση και οικονομική ανεξαρτησία μέσα από τη δουλειά της. Ρόλοι που πολλές φορές συγκρούονται ή απλά δύσκολα συνδυάζονται με απόλυτη επιτυχία.
Η απαίτηση για απόκτηση παιδιών για να ολοκληρωθεί η γυναίκα σαν άτομο, να συμπληρωθεί η κοινωνική της εικόνα, να ικανοποιηθεί το κοινό αίσθημα και η κοινή αισθητική με τη γυναίκα-μάνα αποτελεί δεδομένο μιας άλλης εποχής. Η άρνηση όμως των γιατρών έφερε στην επιφάνεια μια υφέρπουσα νοοτροπία, που ίσως κρυβόταν καλά κάτω από την ιλουστρασιόν εικόνα της κοινωνίας μας τα χρόνια της ευμάρειας.
Τα χρόνια της κρίσης όμως έφεραν στην επιφάνεια όλο τον συντηρητισμό και καθωσπρεπισμό μιας κοινωνίας που ζούσε μέσα στην αυταπάτη. Η γυναίκα που πλήττεται πιο πολύ από την ανεργία και την μείωση των αμοιβών έχει να αντιμετωπίσει και τη στροφή προς τη συντήρηση και τις παλιές νοοτροπίες, που το ευρύτερο κοινωνικό σώμα θεωρεί ίσως τρόπους άμυνας έναντι των χτυπημάτων της κρίσης.
Η γυναίκα μέσα από αυτή τη θέση των αναισθησιολόγων χάνει τον έλεγχο του σώματός της προς χάριν μιας προσωπικής ηθικής που επιβάλλεται από τον ισχυρό-γιατρό στην αδύναμη-ασθενή κι αντιπαρέρχεται το νομικό πλαίσιο της χώρας που της εξασφαλίζει τη δυνατότητα επιλογής. Χρειάστηκαν αιώνες για να φτάσει η κοινωνία κι η δικαιοσύνη σ΄ αυτήν την αποδοχή κι η ομάδα αυτή των γιατρών αρνείται την εφαρμογή της.
Τα ερωτήματα όμως που δημιουργούνται είναι πολλά. Είναι οι επιστήμονες αυτοί οι μοναδικοί; Εκφράζουν μια μεμονωμένη περίπτωση; Ή μήπως είναι η κορυφή ενός παγόβουνου; Η στροφή της κοινωνίας προς την εκκλησία κι εν γένει προς τη θρησκεία τι ρόλο μπορεί να παίξει στη διαμόρφωση της κοινωνικής αντίληψης για αυτό το θέμα; Ο συντηρητισμός που αναπτύσσεται πόσο μπορεί να επηρεάσει τη θέση της γυναίκας; Μήπως θα μπορούσε όμως το γεγονός της άρνησης των γιατρών να αποτελέσει αφορμή για συζήτηση σχετικά με τα όρια των προσωπικών ηθικών και συνειδησιακών αρχών απέναντι στα ατομικά δικαιώματα των μελών του κοινωνικού συνόλου;
