Όπως επισημαίνεται σε απόφαση του Δικαστηρίου της ΕΕ (ΔΕΕ) που εκδόθηκε, σήμερα, η αεροπορική εταιρία που πραγματοποίησε εντός κράτους μέλους μόνον το πρώτο τμήμα μιας πτήσης με ανταπόκριση μπορεί να εναχθεί ενώπιον των δικαστηρίων του ευρισκόμενου σε άλλο κράτος μέλος τελικού προορισμού, προς καταβολή αποζημίωσης λόγω καθυστέρησης.
Αυτό συμβαίνει όταν για τις σχετικές πτήσεις υπάρχει ενιαία κράτηση για το σύνολο του δρομολογίου και η σημαντική καθυστέρηση κατά την άφιξη στον τελικό προορισμό οφείλεται σε συμβάν που επήλθε κατά την πρώτη από τις πτήσεις αυτές.
Η απόφαση του ΔΕΕ αφορά τις ακόλουθες, τρείς, συνεκδικασθείσες υποθέσεις: C- 274/16, C-447/16 και C-448/16, flightright GmbH κατά Air Nostrum, Líneas Aéreas del Mediterráneo SA, Roland Becker κατά Hainan Airlines Co. Ltd, Mohamed Barkan, Souad Asbai, Assia Barkan, Zakaria Barkan, Nousaiba Barkan κατά Air Nostrum, Líneas Aéreas del Mediterráneo SA).
Στο κείμενο που ακολουθεί δημοσιεύουμε τις διαδικασίες ενώπιον των εθνικών δικαστηρίων και τα προδικαστικά ερωτήματα, οπως αυτά αναφέρονται στις προτάσεις που έχει κάνει ο του Γενικός Εισαγγελέας κ. MICHAL BOBEK:
Τα πραγματικά περιστατικά και η διαδικασία σε κάθε υπόθεση (αγωγή 1 – flightright, αγωγή 2 – Barkan και αγωγή 3 – Becker) εκτίθενται στα τμήματα Α έως Γ αντιστοίχως.
- Υπόθεση C‑274/16, flightright GmbH κατά Air Nostrum, Líneas Aéreas del Mediterráneo, SA
Οι επιβάτες στην υπό εξέταση διαφορά αγόρασαν εισιτήριο από την αεροπορική εταιρία Air Berlin PLC & Co Luftverkehrs KG (στο εξής: Air Berlin) για ταξίδι που περιελάμβανε δύο πτήσεις με ανταπόκριση μεταξύ τους, ήτοι από την Ίμπιζα (Ισπανία) στο Ντύσσελντορφ (Γερμανία) μέσω Palma de Mallorca (Ισπανία).
Το πρώτο τμήμα του ταξιδιού πραγματοποιήθηκε από την Air Nostrum, Líneas Aéreas del Mediterráneo, SA (στο εξής: Air Nostrum). Το δεύτερο τμήμα του ταξιδιού πραγματοποιήθηκε από την Air Berlin. Το πρώτο τμήμα πραγματοποιήθηκε με καθυστέρηση, οπότε οι επιβάτες δεν πρόλαβαν την πτήση ανταποκρίσεως. Τελικά, έφθασαν στο Ντύσσελντορφ με καθυστέρηση 13 ωρών.
Οι επιβάτες εκχώρησαν στη flightright GmbH (στο εξής: flightright) τη βάσει του κανονισμού 261/2004 αξίωσή τους για αποζημίωση λόγω της καθυστερήσεως. Η flightright ζητεί τώρα αποζημίωση ύψους 500 ευρώ κατά της Air Nostrum, πλέον τόκων (στο εξής: αγωγή 1 – flightright).
Η flightright άσκησε την αγωγή ενώπιον του Amtsgericht Düsseldorf (πρωτοβαθμίου δικαστηρίου του Ντίσελντορφ, Γερμανία). Το δικαστήριο αυτό αμφιβάλλει ως προς το αν έχει διεθνή δικαιοδοσία όσον αφορά την εν λόγω αγωγή. Ειδικότερα, διερωτάται αν ο τελικός προορισμός, δηλαδή το Ντίσελντορφ, είναι ο τόπος εκπληρώσεως της παροχής κατά την έννοια του άρθρου 7, σημείο 1, στοιχείο β´, του κανονισμού 1215/2012. Και τούτο, διότι η καθυστέρηση σημειώθηκε κατά το πρώτο τμήμα του ταξιδιού, στο οποίο όμως ούτε ο τόπος αναχωρήσεως ούτε ο τόπος αφίξεως ήσαν στη Γερμανία και το οποίο πραγματοποιήθηκε από αερομεταφορέα άλλον από εκείνον με τον οποίο είχε συναφθεί η σύμβαση μεταφοράς.
Υπό τις συνθήκες αυτές, το Amtsgericht Düsseldorf (πρωτοβάθμιο δικαστήριο του Ντίσελντορφ) αποφάσισε να αναστείλει τη διαδικασία και να θέσει στο Δικαστήριο το ακόλουθο προδικαστικό ερώτημα:
«Σε περίπτωση που η μεταφορά επιβατών πραγματοποιείται με δύο πτήσεις χωρίς σημαντικής διάρκειας παραμονή στον αερολιμένα μετεπιβιβάσεως, λογίζεται ο τόπος αφίξεως της δεύτερης πτήσεως ως τόπος εκπληρώσεως της παροχής κατά την έννοια του άρθρου 7, σημείο 1, στοιχείο αʹ, του [κανονισμού 1215/2012], όταν η αγωγή στρέφεται κατά του μεταφορέα που πραγματοποίησε την πρώτη πτήση, σε σχέση με την οποία διαπράχθηκε η παρατυπία, και η μεταφορά για τη δεύτερη πτήση πραγματοποιείται από άλλον αερομεταφορέα;»
- Υπόθεση C‑448/16, Mohamed Barkan κ.λπ. κατά Air Nostrum L.A.M. S.A.
Ο Mohamed Barkan, η σύζυγός του και τα τρία τέκνα τους (στο εξής: M. Barkan κ.λπ.) αγόρασαν και αυτοί εισιτήρια για ταξίδι που αποτελούνταν από δύο πτήσεις με ανταπόκριση μεταξύ τους, δηλαδή από τη Melilla (Ισπανία) προς τη Φρανκφούρτη επί του Μάιν (Γερμανία) μέσω Μαδρίτης (Ισπανία). Η σύμβαση μεταφοράς συνήφθη με την Iberia Líneas Aéreas de España (στο εξής: Iberia).
Το πρώτο τμήμα του ταξιδιού από τη Melilla προς τη Μαδρίτη πραγματοποιήθηκε από την Air Nostrum, ενώ το δεύτερο τμήμα του ταξιδιού από τη Μαδρίτη προς τη Φρανκφούρτη επί του Μάιν πραγματοποιήθηκε από την Iberia. Η αναχώρηση από τη Melilla προς τη Μαδρίτη καθυστέρησε, με αποτέλεσμα οι επιβάτες να μην προλάβουν την πτήση ανταποκρίσεως και να φθάσουν στον τελικό προορισμό τους (τη Φρανκφούρτη επί του Μάιν) με καθυστέρηση τεσσάρων ωρών.
Οι επιβάτες αυτοί άσκησαν αγωγή κατά της Air Nostrum, ζητώντας την καταβολή αποζημιώσεως, ανερχόμενης σε 250 ευρώ για κάθε έναν εξ αυτών, βάσει του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο α´, του κανονισμού 261/2004. Επιπλέον, ο M. Barkan ζητεί την απόδοση ποσού 100 ευρώ, πλέον τόκων, για έξοδα σιτίσεως και τηλεφωνικών κλήσεων με τα οποία επιβαρύνθηκε κατά τον χρόνο της καθυστερήσεως (στο εξής: αγωγή 2 – Barkan).
Το πρωτοβάθμιο δικαστήριο δέχθηκε την αγωγή αυτή. Κατόπιν όμως εφέσεως, η αγωγή απορρίφθηκε. Το δευτεροβάθμιο δικαστήριο έκρινε ότι τα γερμανικά δικαστήρια δεν έχουν διεθνή δικαιοδοσία. Κατά το δικαστήριο αυτό, δεν υφίσταται στην ημεδαπή τόπος εκπληρώσεως κατά την έννοια του κανονισμού 44/2001. Η επίμαχη αγωγή αφορά την καθυστέρηση στο τμήμα του ταξιδιού από τη Melilla προς τη Μαδρίτη και επομένως ο τόπος εκπληρώσεως δεν μπορεί να είναι άλλος από τους δύο αυτούς τόπους.
Το Bundesgerichtshof (ομοσπονδιακό ακυρωτικό δικαστήριο, Γερμανία), επιληφθέν κατ’ αναίρεση, επισημαίνει ότι διεθνής δικαιοδοσία των γερμανικών δικαστηρίων μπορεί να υπάρχει εν προκειμένω μόνο αν ο τόπος εκπληρώσεως της επίμαχης παροχής είναι στη Γερμανία. Τούτο όμως εξαρτάται από το αν η έννομη σχέση μεταξύ των εναγόντων της κύριας δίκης και της Air Nostrum μπορεί να χαρακτηριστεί ως συμβατική, παρά το ότι δεν υφίσταται άμεσος συμβατικός δεσμός μεταξύ των επιβατών αυτών και της Air Nostrum.
Υπό τις συνθήκες αυτές, το Bundesgerichtshof (ομοσπονδιακό ακυρωτικό δικαστήριο) αποφάσισε να αναστείλει τη διαδικασία και να θέσει στο Δικαστήριο τα ακόλουθα προδικαστικά ερωτήματα:
«1) Έχει το άρθρο 5, σημείο 1, στοιχείο αʹ, του [κανονισμού 44/2001] την έννοια ότι ο όρος “διαφορές εκ συμβάσεως” καλύπτει επίσης αξίωση αποζημιώσεως βάσει του άρθρου 7 του [κανονισμού 261/2004], η οποία προβάλλεται έναντι του πραγματικού αερομεταφορέα που δεν είναι αντισυμβαλλόμενος του ενδιαφερόμενου επιβάτη αεροπορικής μεταφοράς;
2) Σε περίπτωση που εφαρμόζεται το άρθρο 5, σημείο 1, του [κανονισμού 44/2001]:
Πρέπει, επί μεταφοράς επιβατών πραγματοποιούμενης με δύο πτήσεις χωρίς σημαντικής διάρκειας παραμονή στους αερολιμένες μετεπιβιβάσεως, να θεωρείται ως τόπος εκπληρώσεως της παροχής κατά την έννοια του άρθρου 5, σημείο 1, στοιχείο βʹ, δεύτερη περίπτωση, του [κανονισμού 44/2001] ο τόπος του τελικού προορισμού του επιβάτη, ακόμη και στην περίπτωση που η προβαλλόμενη με αγωγή αξίωση αποζημιώσεως κατά το άρθρο 7 του [κανονισμού 261/2004] αφορά ανώμαλη εξέλιξη σχετική με την πρώτη πτήση και η αγωγή στρέφεται κατά του πραγματικού αερομεταφορέα της πρώτης πτήσεως, ο οποίος δεν είναι συμβαλλόμενος στη σύμβαση μεταφοράς;»
- Υπόθεση C‑447/16, Roland Becker κατά Hainan Airlines Co. Ltd
Ο Roland Becker συνήψε σύμβαση αεροπορικής μεταφοράς με τον αερομεταφορέα Hainan Airlines Co. Ltd (στο εξής: Hainan Airlines) για ταξίδι που αποτελούνταν από δύο πτήσεις με ανταπόκριση μεταξύ τους. Ο εν λόγω αερομεταφορέας εδρεύει εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το πρώτο τμήμα του ταξιδιού αυτού ήταν από το αεροδρόμιο Tegel του Βερολίνου (Γερμανία) προς τις Βρυξέλλες (Βέλγιο) και το δεύτερο τμήμα ήταν από τις Βρυξέλλες προς το Πεκίνο (Κίνα).
Ο R. Becker υποβλήθηκε στο Βερολίνο στη διαδικασία ελέγχου εισιτηρίων για αμφότερες τις πτήσεις και παρέλαβε τις αντίστοιχες κάρτες επιβιβάσεως. Παρέδωσε επίσης τις αποσκευές του με προορισμό το Πεκίνο. Το πρώτο τμήμα του ταξιδιού πραγματοποιήθηκε από την Brussels Airlines όπως είχε προγραμματιστεί. Εντούτοις, στις Βρυξέλλες δεν επετράπη στον R. Becker η μετεπιβίβασή του για το δεύτερο τμήμα του ταξιδιού προς το Πεκίνο, το οποίο θα πραγματοποιούνταν από την Hainan Airlines.
Ο R. Becker ζητεί, με αγωγή που άσκησε κατά της Hainan Airlines στη Γερμανία, την καταβολή αποζημιώσεως 600 ευρώ κατά το άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο γ´, του κανονισμού 261/2004, πλέον τόκων και δικαστικών εξόδων (στο εξής: αγωγή 3 – Becker).
Το πρωτοβάθμιο δικαστήριο απέρριψε την αγωγή με το σκεπτικό ότι τα γερμανικά δικαστήρια δεν έχουν διεθνή δικαιοδοσία. Το δευτεροβάθμιο δικαστήριο κατέληξε στο ίδιο συμπέρασμα. Κατά το τελευταίο δικαστήριο, δεν υφίσταται στην ημεδαπή τόπος εκπληρώσεως επειδή το πρώτο τμήμα του ταξιδιού από το Βερολίνο προς τις Βρυξέλλες και το δεύτερο τμήμα του ταξιδιού από τις Βρυξέλλες προς το Πεκίνο αποτελούσαν δύο χωριστές πτήσεις κατά τον κανονισμό 261/2004.
Η ασκηθείσα αγωγή αφορά αποκλειστικώς το τμήμα του ταξιδιού από τις Βρυξέλλες προς το Πεκίνο: επομένως, πρέπει να θεωρηθεί ότι ο τόπος εκπληρώσεως είναι οι Βρυξέλλες. Επιπλέον, κατά το δικαστήριο αυτό, η έδρα της Hainan Airlines δεν βρίσκεται στη Γερμανία και, ως εκ τούτου, δεν μπορεί να θεμελιωθεί στην έδρα της εναγόμενης εταιρίας διεθνής δικαιοδοσία των γερμανικών δικαστηρίων. Δεδομένου ότι η επίμαχη σύμβαση έχει ως αντικείμενο την παροχή υπηρεσιών, διεθνής δικαιοδοσία δύναται να θεμελιωθεί μόνον στο άρθρο 5, σημείο 1, στοιχείο α´, και στο άρθρο 5, σημείο 1, στοιχείο β´, δεύτερη περίπτωση, του κανονισμού 44/2001.
Το Bundesgerichtshof (ομοσπονδιακό ακυρωτικό δικαστήριο, Γερμανία), επιληφθέν κατ’ αναίρεση, επισημαίνει ότι η διεθνής δικαιοδοσία των γερμανικών δικαστηρίων εξαρτάται από τη φύση της έννομης σχέσεως μεταξύ του R. Becker και της Hainan Airlines. Εξαρτάται, επίσης, από το αν το Βερολίνο, ο τόπος αναχωρήσεως στο πρώτο τμήμα του ταξιδιού, μπορεί να θεωρηθεί ως ο τόπος εκπληρώσεως της παροχής κατά την έννοια του κανονισμού 44/2001.
Υπό τις συνθήκες αυτές, το Bundesgerichtshof (ομοσπονδιακό ακυρωτικό δικαστήριο) αποφάσισε να αναστείλει τη διαδικασία και να θέσει στο Δικαστήριο το ακόλουθο προδικαστικό ερώτημα:
«Πρέπει, επί μεταφοράς επιβατών πραγματοποιούμενης με δύο πτήσεις χωρίς σημαντικής διάρκειας παραμονή στους αερολιμένες μετεπιβιβάσεως, να θεωρείται ως ο τόπος εκπληρώσεως της παροχής κατά την έννοια του άρθρου 5, σημείο 1, στοιχείο βʹ, δεύτερη περίπτωση, του [κανονισμού 44/2001] ο τόπος αναχωρήσεως της πρώτης πτήσεως, ακόμη και στην περίπτωση που η προβαλλόμενη με αγωγή αξίωση αποζημιώσεως κατά το άρθρο 7 του [κανονισμού 261/2004] αφορά ανώμαλη εξέλιξη σχετική με τη δεύτερη πτήση και η αγωγή στρέφεται κατά του αντισυμβαλλομένου στη σύμβαση μεταφοράς, ο οποίος αποτελεί τον πραγματικό αερομεταφορέα της δεύτερης, όχι όμως και της πρώτης πτήσεως;»
Πηγή: Blog:marina anastas.kourbela
