Του Συμεών Σολταρίδη

Η Διακομματική Επιτροπή Θράκης έχει ιστορία. Πρωτοϊδρύθηκε ως Συντονιστικό Συμβούλιο Θράκης το 1959, εργάστηκε 10 χρόνια προτείνοντας και χαράσσοντας πολιτική επί πολλών θεμάτων και ιδιαίτερα της ανάπτυξης και κυρίως του μειονοτικού ζητήματος. Συνεδρίασε 61 φορές με αντίστοιχα πρακτικά.

Μετά την διάλυση της αλλά την παραμονή των ιδεών της, ιδρύθηκε εκ νέου το 1989-1990, επί Βιργινίας Τσουδερού, χωρίς όμως ιδιαίτερη επιτυχία για τον σκοπό ίδρυσης της, που δεν ήταν άλλος και πάλι η οικονομική ανάπτυξη και η αντιμετώπιση των προβλημάτων που προέρχονταν από την μειονότητα!

Και φθάνουμε στο σήμερα όπου και πάλι ιδρύεται η Διακομματική Επιτροπή Θράκης υπό την προεδρεία της Ντόρας Μπακογιάννη. Το σκεπτικό ίδρυσης οικονομικό και θεσμικό. Με την διαφορά κάτω από διαφορετικές συνθήκες και νοοτροπίες.

Ως προς την οικονομική ανάπτυξη δεν ακολουθεί το δόγμα που υπήρχε «ανάπτυξη των Χριστιανών και μέσω αυτών ανάπτυξη της Μειονότητας». Τώρα πλέον υπάρχει διάχυτη η άποψη ότι από κοινού θα υπάρξει η ανάπτυξη και με ευρωπαϊκούς και διαφανείς όρους.

Όσο για τις θεσμικές, αφορούν όλους, αλλά κυρίως το σύνοικο στοιχείο ως προς την αντιμετώπιση καλύτερων συνθηκών ζωής. Φαίνεται ότι οι φιλελεύθερες ιδέες της προέδρου αντανακλώνται στην επιτροπή, ενώ οι υποομάδες εργάζονται πυρετωδώς για την επιτυχή έκβαση.

Αναμένουμε όχι μόνο την εισήγηση της Επιτροπής προς την Βουλή αλλά κυρίως την υλοποίηση και εφαρμογή των αποφάσεων από την Κυβέρνηση, ώστε να μην γίνει και αυτή μία από τα ίδια. Και κυρίως να μην χρησιμοποιηθεί η σύσταση της Επιτροπής για ίδιον πολιτικό και κυρίως οικονομικό συμφέρον.

Σχετικά με την ίδρυση της Διακομματικής Επιτροπής Θράκης ζητήσαμε την γνώμη ορισμένων τις οποίες και παραθέτουμε.

Γιώργος Πεταλωτής, πρώην Υπουργός επί Κυβερνήσεως ΠΑΣΟΚ

«Θεωρώ ότι οποιαδήποτε επιτροπή αντιμετωπίζει την Θράκη ως ιδιαίτερη περίπτωση οφείλει να λειτουργεί με μεγάλη προσοχή με συγκεκριμένο πλαίσιο και να διασφαλιστεί εξ αρχής η επιτυχία όπως και οι μέθοδοι λειτουργίας ενός τέτοιου εγχειρήματος. Στην προκειμένη περίπτωση δίχως προσωπική μου ισοπεδωτική λογική συμπεραίνω ότι δεν συστήθηκε η επιτροπή αυτή με τις προϋποθέσεις αυτές . Φαίνεται μέχρι στιγμής ότι διέπεται από μία διεκπεραιωτική λογική με έντονο κομματικό στοιχείο αναμασώντας λογικές προηγούμενων δεκαετιών και χωρίς την χρήση σύγχρονων εργαλείων.

Θεωρώ επίσης ότι το σπουδαίο έργο που θα μπορούσε να παραχθεί από μία τέτοια προσπάθεια δεν θα μπορέσει να είναι προϊόν μιας ομάδας βουλευτών, έστω και διακομματικής οι οποίοι ούτως ή άλλως έχουν την δυνατότητα να προσφέρουν μέσω του κοινοβουλίου τους ίδιους και δράσεις τους. Η λύση θα μπορούσε να προέλθει μέσα από ευρείες δημόσιες συζητήσεις που θα αναλάβουν να οργανώσουν οι δήμοι της περιοχής με κατεύθυνση όμως σύγχρονη, με χρήση των νέων τεχνολογιών και με μια πλατιά ανοιχτή πειστική προσήλωση προς τους πολίτες με κύρια συμμετοχή νέων ανθρώπων που θα κληθούν να σχηματοποιήσουν το μέλλον της περιοχής τους.

Η συζήτηση θα μπορούσε να έχει συγκεκριμένους άξονες όπως την εκπαίδευση στην Θράκη, σαν κόμβος τεχνολογίας, ισότητα και σεβασμός στην διαφορετικότητα, νέο μοντέλο ανάπτυξης, αξιοποίηση και προβολή της άγνωστης ιστορίας της, χωρίς τα γνωστά υπομνήματα των φορέων που πηγαινοέρχονται επί δεκαετίες και εναποθέτουν την λύση σε κάποιους μακρινούς παράγοντες.

Τα συμπεράσματα από αυτή την δημόσια δεξαμενή θα μπορούσαν να υποβληθούν σε μια κοινοβουλευτική πλέον επιτροπή ώστε να συμβάλει στην υλοποίηση τους και με τον τρόπο αυτό να είναι ωφέλιμη για την Θράκη».

Θόδωρος Θεοδώρου. Πρέσβης ε.τ, Γενικός διευθυντής Ερευνητικού κέντρου ΜΟΗΑ-Καβάλα

«Η Θράκη αποτελεί διαπολιτιστικό μας πλεονέκτημα. Έχουν γίνει λάθη στο παρελθόν και γίνονται. Και τα λάθη αυτά γίνονται έναντι της Μειονότητας στην Θράκη, αλλά και έναντι της Μειονότητας μας στην Τουρκία.

Είναι ότι ωραιότερο, ότι στην Θράκη συνυπάρχουν δύο θρησκείες. Αρμονικά και διαθρησκειακά. Από την Μειονότητα δεν είδαμε θρησκευτικές ακρότητες.

Σχετικά με την διακομματική θεωρώ ότι το σημαντικότερο που θα μπορούσε να προσφέρει θεσμικά στην Θράκη είναι η εκπαίδευση και η ανάπτυξη προς όλους. Και το εννοώ. Ελεύθερη εκπαίδευση στην μειονότητα η οποία θα φέρει και την ανάπτυξη της και ανάπτυξη που θα καλλιεργήσει την εκπαίδευση της.

Να γίνουν σχολεία, να διδάσκονται Κοράνι, ξένες γλώσσες, δυνατότητες, να γίνουν πρότυπα και πειραματικά σχολεία. Να κάνουμε σχολεία στην πρωτοβάθμια και να επιτρέψουμε ιδίοις εξόδοις να κάνουν οι μειονοτικοί σχολεία Β΄θμιας εκπαίδευσης. Μειονοτικά. Έχουμε να φοβηθούμε τίποτε;

Να διενεργηθούν εκλογές στις διαχειριστικές επιτροπές, να γίνουν εκλογές στις Μουφτείες, εφόσον το ζητήσει η Μειονότητα, να γίνουν σχολεία, να υπάρξει ανάπτυξη. Και το σημαντικότερο να υπάρξει πλέον εμπιστοσύνη μεταξύ Διοίκησης και Μειονότητας.

Θα μπορούσαν να υπάρξουν στρατηγικοί επενδυτές που θα ιδρύσουν Ιδιωτικά/ Ελληνοτουρκικά σχολεία που θα διδάσκουν Ελληνικά, Τουρκικά μαθήματα, όπως είναι τα ξένα σχολεία στην Ελλάδα. Πρέπει να γίνουν αλλαγές. Η Ελλάδα είναι κράτος και πρέπει να στηρίζει τους πολίτες της. Εάν συμβούν όλα αυτά θα θορυβηθούν ένθεν κακείθεν πολλοί οι οποίοι θα χάσουν τα προσωπικά τους οφέλη».

Αντώνης Παπαγιαννίδης, Δημοσιογράφος

«Η δημιουργία Διακομματικής για την Θράκη, πέραν του ότι έτσι όπως καθυστέρησε για χρόνια και δεκαετίες, χρειάζεται τώρα κυρίως να πείσει. Για να πείσει χρειάζεται αφενός να λειτουργήσει γνήσια διακομματικά – δηλαδή με ουσιαστική συμμετοχή των πέραν της Κυβέρνησης πολιτικών χώρων – αλλά και με αντίστοιχη διαφάνεια. Ώστε να γίνει φανερό στην ευρύτερη κοινή γνώμη το τι επιχειρείται, ποιο χαμένο έδαφος επιχειρείται να καλυφθεί.

Πάντως, η διακομματικότητα πρέπει να μην – ΜΗΝ – σκοντάψει σε μια άλλη παραδοσιακή αστοχία της Ελληνικής πρακτικής. Δηλαδή του διακομματικούς «βολέματος καταστάσεων». Και στην περίπτωση της Θράκης, το φαινόμενο του ημετερισμού – «ποιος/ποιοι είναι δικός μας/δικοί μας» – έχει λειτουργήσει. Η ύπαρξη Διακομματικής, δεν θα έπρεπε τώρα να μεταφέρει σε άλλο επίπεδο εκείνη την λειτουργία.

Η υπόθεση της αναγνώρισης Τουρκικής Ένωσης Ξάνθης, που αναπέμπεται – από την Επιτροπή Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης – στις Ελληνικές αρχές για επανεξέταση, με την αρκετά υποτιμητική υπόδειξη να μελετηθεί η νομολογία του ΕΔΑΔ, δείχνει πόσο ο στρουθοκαμηλισμός (πολιτικός και νομικός) και ο τρόμος του πολιτικού κόστους πληρώνεται. Ακριβά. Δεν ήταν ωραία η εικόνα, ο Άρειος Πάγος να καλείται να αποφασίσει καθ’ υπόδειξιν του Στρασβούργου.

Η λογική της trickle-down παρέμβασης με τις χρηματοδοτικές ενισχύσεις δραστηριοτήτων που είναι τώρα, πάλι, εφικτές δεν πρέπει να αφεθεί στην τύχη της. Τα κουφάρια βιομηχανιών/ «αναπτυξιακών προτάσεων» των τριών τελευταίων δεκαετιών δεν επιτρέπουν να επαναληφθεί όχι τόσο η αίσθηση σπατάλης και φαγοποτιού, όσο η αναποτελεσματικότητα και η διάψευση προσδοκιών των κατοίκων της περιοχής. Και ασφαλώς/ασφαλέστατα όταν λέμε «κατοίκων της περιοχής» συμπεριλαβμάνονται όλοι, χωρίς διακρίσεις και χωρίς πονηριές».

Άγγελος Συρίγος, Καθηγητής διεθνούς Δικαίου, Βουλευτής της ΝΔ

«Είχε γίνει μια διακομματική επιτροπή το 1989-1990, επί Βιργινίας Τσουδερού. Η τότε επιτροπή είχε δημιουργηθεί μετά την εκλογή των δύο ανεξάρτητων μειονοτικών βουλευτών, ο ένας εκ των οποίων έλεγε ότι είναι ο 561ος βουλευτής του Τουρκικού κοινοβουλίου. Η επιτροπή αυτή κατέληξε σε δύο προτάσεις. Η μία αφορούσε στην οικονομική ανάπτυξη της Θράκης και η άλλη στην αντιμετώπιση της Μουσουλμανικής Μειονότητας της Θράκης. Ως προς τα κίνητρα ανάπτυξης είχε ζητηθεί και η βοήθεια της Ακαδημίας Αθηνών.

Ως προς την μειονότητα η Επιτροπή εισηγήθηκε την παύση των διοικητικών μέτρων και την υιοθέτηση της πολιτικής της ισονομίας και ισοπολιτείας για όλους τους κατοίκους της Θράκης. Η σημερινή επιτροπή έρχεται 30 χρόνια μετά να καταθέσει νέες προτάσεις. Δεδομένου ότι η στρατηγική έναντι της μειονότητας παραμένει ορθώς η ισοπολιτεία και η ισονομία , αναμένοντας με ιδιαίτερο ενδιαφέρον οι προτάσεις να είναι υπέρ της ανάπτυξης της Θράκης.

Βέβαια για την επιτυχία της έχει όλα τα εχέγγυα. Βεβαίως όταν μιλάμε για δυνατά πράγματα, όπως η οικονομική ανάπτυξη πρέπει να έχουμε την δυνατότητα να αντιμετωπίσουμε τα πράγματα σε βάθος χρόνου. Από πλευράς προτάσεων θα έλεγα ότι η περιοχή χρειάζεται οικονομική ανάπτυξη. Μόνο αν πατήσει στα πόδια της η περιοχή μπορεί να ανεβάσει το επίπεδο της και να προσφέρει σήμερα στους κατοίκους. Μιλώντας για οικονομική ανάπτυξη αναφέρομαι σε όλους τους κατοίκους. Χριστιανούς και Μουσουλμάνους».

Σε ερώτησή μου σχετικά με την μειονοτική εκπαίδευση, είπε «Το μειονοτικό σχολείο είναι μειονεκτικό γιατί παραμένει συνδεδεμένο στο πρωτοκόλλου του 1968 που υπογράφηκε μεταξύ των δύο κρατών. Δεν ανανεώνεται το περιεχόμενο των άρθρων ως προς το συγχρονότερο. Από την άλλη είναι η δημόσια εκπαίδευση. Βέβαια στην μειονοτική πρωτοβάθμια εκπαίδευση μπορεί να γένει ένα δίκτυο δημόσιων δημοτικών και να δοθεί η δυνατότητα να κάνουν μαθήματα στα Θρησκευτικά και Τουρκική γλώσσα.

Ως προς την δευτεροβάθμια εκπαίδευση δεν υπάρχει καμία υποχρέωση. Μπορεί όμως η μειονότητα να κάνει ιδιωτικά σχολεία, με βάση τους ισχύοντες νόμους περί ιδιωτικών, κύριο μέτοχο επενδυτή, να ακολουθεί το πρόγραμμα ενός δημοσίου σχολείου. Να κάνει το minimum του προγράμματος του Ελληνικού Υπουργείου και μετά την λήξη του ημερήσιου προγράμματος επιπλέον να κάνει ότι θέλει και να διδάσκει ότι θέλει, αφού προηγουμένως να αντιμετωπίζει όλα τα έξοδα, το ΙΚΑ, τις πληρωμές κλπ. Το ίδιο μπορεί να γίνει και στα νηπιαγωγεία, οπότε να ιδρυθούν ιδιωτικά νηπιαγωγεία σε όποια γλώσσα θέλουν με ότι όμως προβλέπει ο νόμος. Η μειονότητα όμως δεν το θέλει αυτό και ζητά από το κράτος να κάνει τα σχετικά σχολεία πληρώνοντας και τα έξοδα».

Δημήτρης Καιρίδης, καθηγητής Διεθνούς Δικαίου, βουλευτής ΝΔ, μέλος της υποεπιτροπής Οικονομικών της Διακομματικής Επιτροπής

Η διακομματική είναι μεγάλη ευκαιρία για την Θράκη όπου στο σύνολο το ελληνικό πολιτικό σύστημα, με την συμμετοχή βουλευτών και εκτός Θράκης, θέλει να ενσκήψει με αίσθημα ευθύνης και φροντίδας για την μακροπρόθεσμη αντιμετώπιση όλων εκείνων των ιδιαιτεροτήτων που καθηλώνουν την περιοχή κάτω από τον εθνικό μέσο όρο.

Η Θράκη δεν είναι μόνο ο εθνικός προμαχώνας αλλά μπορεί να γίνει η βιτρίνα της Ελλάδας και της Ευρώπης σε όλη την περιοχή εκμεταλλευόμενη τις καινούργιες γεωστρατηγικές ευκαιρίες που η ευρωπαϊκή ενοποίηση και η παγκοσμιοποίηση φέρνουν.

Αλλά για όλα αυτά χρειάζεται μια αποτίμηση του τι έγινε μέχρι σήμερα, τι κάνουν άλλες χώρες σε αντίστοιχες περιπτώσεις και πώς μπορούμε χωρίς ιδεοληψίες να προσαρμοστούμε στις προκλήσεις του 21ου αιώνα. Για να προχωρήσει η Θράκη απαραίτητη εκ των πραγμάτων είναι μια συγκροτημένη πολιτική ενσωμάτωσης της μειονότητας στην βάση της ισονομίας και ισοπολιτείας. Ιδίως στην αναπτυξιακή οικονομία και εκπαίδευση.

Συνοπτικά η περιφερειακή αναπτυξιακή πολιτική να βασίζεται στο μεταφορικό ισοδύναμο μια και βρίσκεται μακριά από την κεντρική αγορά , την Αθήνα. Υπάρχει φορολογικός ανταγωνισμός. Πλήρης ένταξη της Μειονότητας της οποίας την εκπαίδευση της την έχουμε απαξιώσει . Πρέπει να γίνουν πιλοτικά πρότυπα σχολεία για Χριστιανούς και Μουσουλμάνους, δίγλωσσα σχολεία».